Kanał Elbląski na światowej liście UNESCO? Na razie szansę mają tylko pochylnie

Trwa ostatni etap kompleksowej rewitalizacji Kanału Elbląskiego. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku zakłada, że prace  mają zakończyć się pod koniec 2014 roku, aby w maju przyszłego roku wodniacy mogli korzystać z całego szlaku. Tymczasem rozpoczęły się także procedury mające umożliwić wpisanie Kanału Elbląskiego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wczoraj został w tej sprawie skierowany wniosek do Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Jednak postępowanie z tym związane może potrwać nawet kilka lat, dlatego samorządy zdecydowały się najpierw złożyć wniosek o wpisanie na listę jedynie zespołu pięciu pochylni.

Kanał Elbląski to najdłuższy odcinek żeglowny w Polsce i niekwestionowane dzieło sztuki inżynieryjnej, a także fenomen epoki w której został zbudowany. Różnica poziomów wody na kanale wynosi około 100 metrów, a jego oryginalność polega na tym, że tradycyjne śluzy zostały zastąpione pięcioma pochylniami. Projektantem i budowniczym był Georg Jacob Steenke, inwestorem król Prus Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern.

W 2011 roku Kanał Elbląski, decyzją Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, został wpisany na listę Pomników Historii. Dołączył tym samym do obiektów o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Teraz wreszcie doczekał się remontu. Modernizacja Kanału Elbląskiego rozpoczęła się w 2011 roku. Jej koszt sięga 115 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wynosi 48,4 mln zł  - Ostatnie prace na Kanale Elbląskim mają zakończyć się pod koniec roku, aby w maju przyszłego roku wodniacy mogli korzystać z całego szlaku - przypomina Halina Czarnecka, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku. - Zakończono już prace remontowe na czterech śluzach: Miłomłyn, Zielona, Ostróda i Mała Ruś; wykonano także umocnienie linii brzegowej i odmulanie niektórych odcinków szlaku.

Tymczasem samorządy z województwa warmińsko-mazurskiego rozpoczęły starania o wpisanie systemu zabytkowych pochylni nad Kanałem Elbląskim na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wniosek w tej sprawie został skierowany do Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Inicjatywa wyszła ze strony zarządu Związku Gmin Kanału Ostródzko-Elbląskiego i Pojezierza Iławskiego, który zrzesza 11 samorządów z terenów położonych przy tej drodze wodnej. Wniosek o rozpatrzenie kandydatury pięciu zabytkowych pochylni wysłano we wtorek, 28 października, w 170. rocznicę rozpoczęcia budowy kanału.

Do tej pory na   Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO  znalazło się14 miejsc w Polsce: m.in zamek w Malborku, krakowskie Stare Miasto, czy drewniane cerkwie w polskim  i ukraińskim regionie Karpat. Samorządy liczą na o, że umieszczenie KE na liście znacznie podwyższy liczbę  turystów, żeglarzy i wodniaków w tym rejonie. Jednak procedura wpisywania obiektu na listę UNESCO i postępowanie z tym związane, może potrwać nawet kilka lat, dlatego najpierw związek zdecydował się na złożenie wniosku o wpisanie na listę jedynie zespołu pięciu pochylni: Buczyniec, Kąty, Olesnica, Jelenie i Całuny, które zostały zmodernizowane w ramach rewitalizacji Kanału Elbląskiego.

Remont obejmuje tu m.in kompleksową odbudowę wszystkich elementów i urządzeń i odbywa się w zakresie części hydrotechnicznej, mechanicznej, torowisk, instalacji elektrycznej, sanitarnej, architektonicznej czy łączności radiowej. I tak np. na pochylni Buczyniec powstanie m.in nowa Izba Historyczna Kanału Elbląskiego. Budynek będzie miał trzy kondygnacje i w swojej formie i proporcjach będzie nawiązywał do istniejącego budynku Nadzoru Wodnego, tworząc z nim jedno wnętrze urbanistyczne i będący z nim w ścisłej relacji przestrzennej - Ostatnie zadania związane z rewitalizacją Kanału Elbląskiego na odcinku pomiędzy wrotami Buczyniec a pochylnią Całuny zakończą się pod koniec roku - dodaje pani dyrektor.