Zawada w granice administracyjne Elbląga została włączona stosunkowo niedawno, bo zaledwie 101 lat temu. Od początków XIX wieku nazywano ją Kolonią Pangritza, a jej obecna nazwa zafunkcjonowała dopiero w 1951 roku. Garść informacji o tym ciekawym zakątku Elbląga mogli usłyszeć wszyscy pasjonaci elbląskiej historii, podczas dwunastej już „Soboty z przewodnikiem”.
Historia osiedla Zawada rozpoczyna się w 1801 roku. Wtedy to elbląski kupiec Johann Gottfried Pangritz kupuje na tym terenie niewielką działkę o pow. 25 ha; są tereny typowo wiejskie, które porastały ubogie w trawę pastwiska. Nieco później kupiec Pangritz powiększył swój stan posiadania do 67 ha.
Dwa lata później, Pangritz w okolicach obecnego kościoła św. Pawła wybudował sobie dworek z oborą, stodołą oraz obszernym ogrodem - W 1835 roku, po śmierci Pangritza, Kolonia powoli zaczyna się rozrastać; W połowie XIX w. rozpoczął się bujny rozwój przemysłu i rzemiosła w Elblągu, a wielu robotników, także mieszczan nie mogących opłacić wysokich czynszów w mieście przenosiło się na „kolonię”. - opowiada Leszek Marcinkowski, przewodnik PTTK Odział Ziemi Elbląskiej. - W niedługim czasie pierwsi „koloniści” wybudowali tutaj swoje nowe siedziby, a były to na ogół skromne domki.
W 1835 roku Kolonia liczyła już 132 domy, które zamieszkiwało 225 rodzin. Część terenu dawnej siedziby kupca Pangritza pozyskała w 1890 r. ewangelicka parafia kościoła Bożego Ciała i ostatecznie w 1895 r. poświęcono tutaj kościół św. Pawła Apostoła - historię tej świątyni, podobnie jak kościoła św. Wojciecha, który znajduje się na obecnej ul. Podgórnej, przybliżymy czytelnikom już niebawem.
Na obecnej ul. Obrońców Pokoju znajdował się wspomniany dwór Pangritza, który wiele lat później przyjął nazwę Stary Świat (Alte Welt). Uruchomiono w nim znaną i lubianą restaurację z dużą salą spotkań towarzyskich. To tutaj po II wojnie światowej odbywały się pierwsze inscenizacje teatralne - Bardzo szybko przybywa tu Teatr im. Stefana Jaracza z Olsztyna, którego aktorzy zaczynają wystawiać tu swoje sztuki. Teatr ten działał do 1966 roku, kiedy został on przeniesiony na obecną ul. Teatralną - dodaje nasz przewodnik.
Kolonia Pangritza, 1 kwietnia Z 1913 r., została włączona w granice miasta. W 1927 roku wybudowano tu szkołę ewangelicką św. Pawła - obecnie Gimnazjum nr 2 - i wiele innych budynków mieszkalnych. Tego samego roku osiedle połączono z miastem linią tramwajową nr 2. W 1930 r. Kolonię zamieszkiwało już ok. 6,5 tys. mieszkańców, w większości ewangelików.
II wojna światowa oszczędziła ten zakątek, a jej powojenne życie niewiele różniło się od tego sprzed 1945 r. - Aż do lat 70. XX wieku widok pasącego się konia czy przeganianych krów był tu na porządku dziennym - dodaje Leszek Marcinkowski. - Obraz tej dzielnicy zaczął się zmieniać od 1975 r., gdy podjęto decyzję o budowie osiedla bloków mieszkalnych. Wyburzono wtedy wiele domków rodzinnych i ogródków działkowych. Niewiele z nich zachowało się do dnia dzisiejszego; jednym z nich, przy obecnej ul. Podgórnej jest budynek gminy ewangelickiej, w którym spędził dzieciństwo Hans-Joachim Pfau.
Zdaje się,że na 1975 roku czas na Zawadzie sie zatrzymał a w pewnych dziedzinach nawet się cofa.Ilość pustostanów rośnie bo dawni lokatorzy przenosza się do lepszego świata ,a nikt wiecej nie chce tu zamieszkać.Mlodzież wyjechała z Elbląga wiec tak jak w byłej NRD budynki z lat 70 bedą wyburzane lub zaczną sie same rozsypywać.SM Zakrzewo nie stać na odnawianie budynków bo pieniądze są przejadane a długi rosną. Niedlugo powrócą wiec konie i krowy .
Ale Ty Maryjolka jestes mądrutka!!!
Mariolka gadasz bzdury. Elblag jest super brak bezrobocia 500 plus super
Nienawidzę Zawady, cieszę się, że już tam nie mieszkam.