Ratujmy Bażantarnię!

Dewastacja lasu trwa!

Czym jest elbląska Bażantarnia mieszkańcom naszego miasta nie trzeba mówić. Nie ma w Elblągu człowieka, który nie był chociaż raz w naszym lesie. Ale walki o utrzymanie tego skrawka zieleni (niecałe 400 ha w przybliżonym kwadracie między Elblągiem, Dąbrową, Stobojami i Stagniewem) trwają, z różnym skutkiem, od wielu lat. Obecnie mamy kolejny etap dewastacji naszego lasu, tym razem największy od stuleci.

Tu cofnę się do lat 70-tych ubiegłego wieku. „Głos Elbląga” nr 125/732 z dnia 28 maja 1972 roku w artykule W. Jaszowskiego pt. „Wyrok na Bażantarnię?” pisze:
„Nad biurkiem wisi kalendarz Ligi Ochrony Przyrody. Patrząc na umieszczone wśród widoków leśnych ostępów kartki poszczególnych dni tygodnia, miesiąca, roku, Czesław Borsuk sporządza raporty o wykonaniu planu, wydaje nowe wyroki śmierci na las, którego jest administratorem – na elbląska Bażantarnię. (...)

Opracowany przez specjalna komisję(...) tzw. plan pozysku drewna przewiduje uzyskanie z elbląskiej Bażantarni w latach 1966-1975 – 9638 m sześciennych grubizny. Oznacza to, że każdego roku wyrąbać trzeba 963,8 metra sześciennego drzew o średnicy większej niż 9 cm.(...) Chcąc uzyskać corocznie zakładaną planem wielkość 963,8 metra sześciennego drewna, wyrąbać trzeba prawie 3 ha zdrowego lasu. W ciągu 10 lat powierzchnia ta wzrasta do 30 ha. Obszar bażantarni to około 380 ha. Działając w tym tempie, nawet przy założeniu, że miejsce wyrąbanych drzew różnej wielkości pokrywać będą dwu lub trzyletnie sadzonki, szybko możemy doczekać się jedynie sporego zagajnika.”

Jak widać problem wycinki Bażantarni istniał praktycznie od zawsze. I od zawsze istniały siły, które przeciwstawiały się temu procesowi. Obecnie, niestety, padło na mnie. Moje pierwsze kontakty z Nadleśnictwem Elbląg pod zarządem obecnego nadleśniczego sięgają roku 1999. W dniu 20.10.1999 roku złożyłem w siedzibie firmy pismo w sprawie współpracy przy odbudowie Parasola. Współpraca miała wyglądać w ten sposób, że Nadleśnictwo Elbląg wyrazi zgodę na wykorzystanie leżących i nikomu niepotrzebnych drzew oraz fachowy nadzór, a my, to znaczy młodzież i zainteresowane osoby dorosłe zrzeszone i niezrzeszone, wykonamy wszystkie prace przy odbudowie obiektu i pokryjemy wszystkie inne koszty.

Odpowiedź na złożone pismo otrzymałem już 20.04.2001 roku (!). W piśmie czytamy: „ W nawiązaniu do prowadzonych rozmów nt. odbudowy parasola w Bażantarni Nadleśnictwo Elbląg uprzejmie informuje, że obecnie z uwagi na trudności finansowe nie jesteśmy dostarczyć materiału niezbędnego do odbudowy parasola i mostku. Jednocześnie Nadleśnictwo informuje, że w przypadku uzyskania przez Pana środków niezbędnych do zrealizowania ww. projektu niezbędne będzie uzyskanie pozytywnej opinii Dyrektora Parku Krajobrazowego Wysoczyzna Elbląska.”

Zdegustowana młodzież postanowiła odbudować samodzielnie mostek, jako obiekt bardziej potrzebny. Prace zostały zakończone w czerwcu 2002 roku.
Ale widać Nadleśnictwo Elbląg bardzo poważnie potraktowało swoje braki finansowe, bo rozpoczęła się bardzo intensywna wycinka naszego lasu.

W międzyczasie powstał Ogólnopolski Związek Obrońców Lasów z siedzibą w Elblągu i jako zainteresowani otrzymaliśmy ankietę firmy SGS prowadzącą kontrole Dyrekcji Okręgowych Lasów Państwowych. Ankietę ta wraz ze stosownym pismem wysłałem do siedziby firmy SGS w dniu 20.12.2001 roku. I znowu długo, długo nic. Aż nadszedł rok 2003. I zaczęło się... Wiosną Nadleśnictwo Elbląg wkroczyło z całą siłą ciężkiego sprzętu w Dolinę Wielkiej Głuszy i Dąbrowskie Pustacie. Tu w pierwszej kolejności „poleciały iglaki”. Padały drzewa z gniazdami, wąskie leśne ścieżki zamieniły się w błotniste bajora, gdzie nie tylko można skręcić nogę ale i, przy odrobinie szczęścia, utopić się. W sierpniu tego roku wycięto w Dolinie największą sosnę Bażantarni. Tego było za wiele. Została powołana Fundacja „Pogezania”, która postawiła sobie za cel doprowadzenie do zaprzestania rabunkowej gospodarki naszego lasu, niszczenia roślinności, zabijania ptaków, płazów i ssaków.

I tu zaczęły się również problemy z myśliwymi, ale o tym innym razem. Oczywiście Fundacja nie posiadała i nie posiada wielkich środków. Sponsorzy, którzy jako tako pomagali przy wydawaniu książek uciekają jak mogą od Fundacji. Jedni mówią, że nie zajmują się polityką (to w związku z polowaniami), inni zajmują się handlem drewnem i też nie widzą potrzeby zmiany sytuacji. A jeszcze inni sami są myśliwymi...

Na jesieni 2003 roku odwiedził mnie w domu leśniczy i zaproponował współpracę m.in. przy odbudowie Parasola. Powiem szczerze – zastanawiałem się gdzie jest w tym haczyk, ale jednocześnie ucieszyłem się – może coś się da jeszcze zrobić. W dniu 4.10.2003 roku odbyło się spotkanie i wycieczka terenowa w Bażantarni. Sporządzono protokół, w którym już nie mówi się na temat Parasola ani słowa, ale poruszana są inne ważne sprawy. M.in. naprawa mostka, który przez ponad roku trochę podupadł, ograniczenia wycinki drzew iglastych, oznaczenia terenu wycinki tablicami, rekultywacji ścieżek zniszczonych w czasie prac rębnych itd. W grudniu wyjaśniło się gdzie tkwił przysłowiowy haczyk – Nadleśnictwo Elbląg szykowało się do kontroli przeprowadzanej przez firmę SGS i musiało mieć, aby dobrze wypaść, współpracę z organizacjami społecznymi.

Kontrola odbyła się, i wszystko wróciło do normy. W dniu 1 marca 2004 roku, już jako Fundacja „Pogezania”, spotkałem się ponownie z elbląskim Nadleśniczym. I znowu poruszyliśmy sprawę dewastacji ścieżek, odbudowy Parasola, wycinki drzew iglastych... Wynikła też sprawa polowań w Bażantarni, co stało się powodem sympozjum „Strzały w Mieście”.

Nadleśnictwo Elbląg nie przestaje niszczyć i dewastować. W kwietniu br. zaobserwowałem wycinkę drzew na grodzisku w Weklicach. Jest to największy tego typu obiekt na naszym terenie i objęty jest całkowitą ochroną prawną – stosuje się tu ustawę o ochronie zabytków. Aby wywieźć pozyskane drewna pracownicy nadleśnictwa zniszczyli około 1-metrowy odcinek wału grodziska, robiąc z niego drogę dla ciężkiego sprzętu. Po mojej interwencji, Wojewódzki Konserwator Zabytków „popędził kota” leśnikom. Zdewastowany wał został zabezpieczony, ale nie odbudowany. Droga dla ciężkiego sprzętu i dalszej dewastacji zabytku stoi otworem i jest wykorzystywana do tej pory.

Ale najciekawsze zdarzenie w mojej wieloletniej „współpracy” z Nadleśnictwem Elbląg miało miejsce w dniu 1 czerwca 2004 roku. W tym dniu odbywałem wycieczkę z dziećmi z zaprzyjaźnionej szkoły w Nowym Dworze Gdańskim. Przy jednej z wiat spotkaliśmy inna grupę dzieci oraz strażnika leśnego ze służbowym samochodem. W czasie mojego opowiadania o lesie i naszych problemach z Nadleśnictwem Elbląg, o rabunkowej gospodarce strażnik wtrącił się do rozmowy ze słowami: „co pan za głupoty opowiada dzieciom, ja mogę pana wylegitymować, bo jestem pracownikiem nadleśnictwa.” Na moją propozycje okazania dokumentów strażnik odpowiedział: „ja nie potrzebuję pana dokumentów, bo pana dobrze znam z nadleśnictwa.”

Oczywiście o zdarzeniu powiadomiłem Nadleśnictwo Elbląg. w dniu 15.06.2004 byłem przesłuchany w charakterze „skarżącego”. Jedno z pytań brzmiało „ czy posiada pan uprawnienia do oprowadzania wycieczek?” – z tego wynika, że Nadleśnictwo Elbląg zacznie wymagać od nas posiadania uprawnień do odbywania wycieczek na terenie lasu... miejskiego. Odpowiedź na moje pismo otrzymałem w dniu 8 lipca 2004 roku, warto przytoczyć jej fragment: (...) Na podstawie zebranego materiału dowodowego ustalono, że forma protestu strażnika, Pana (...), na okoliczność wygłaszanej pogadanki była zbyt impulsywna. Natomiast nasza uwaga sprowadza się do faktu, że Pan w obecności grupy dzieci nie powinien przekazywać sprzecznych informacji na temat problematyki współczesnego leśnictwa (...) Celem uniknięcia w przyszłości podobnych incydentów nadleśniczy zaprasza Pana do współpracy.”

Jerzy Zaskiewicz, www.mojewendrowki.eu