Trudna sztuka pomagania

„Do dziś pamiętam pierwszy dzień mojej pracy - 16 września 1981 r. Pawilon przy ul. Komeńskiego 42: ciemny korytarz, tłum ludzi, pokornie stojących w oczekiwaniu na załatwienie ich próśb o pomoc. Nie było krzeseł, na których mogliby usiąść. Nie było też, jak się w ciągu kliku następnych dni zorientowałam, współczucia dla nich ze strony pracowników. Zagęszczenie w pokojach pracowniczych, coraz większa liczba podopiecznych, niskie zarobki, brak społecznego uznania dla zawodu pracownika socjalnego... Nic więc dziwnego, że pracownicy nie oczekiwali na podopiecznych z entuzjazmem i zrozumieniem… ” - ten fragment wspomnień Anny Szyszki daje wyobrażenie o tym, jak wielkie zmiany zaszły podczas minionych trzech dziesięcioleci w funkcjonowaniu pomocy społecznej. Zmieniło się podejście do osób, którym udzielane jest wsparcie, warunki pracy, formy działalności…

Kroniką tych przemian jest opublikowana właśnie przez elbląskie wydawnictwo URAN książka "Pomoc społeczna w województwie elbląskim w latach 1981 - 98 w wycinkach prasowych", zredagowana i opracowana właśnie przez Annę Szyszkę. Ta pięknie wydana publikacja stanowi zbiór wycinków prasowych, fotografii i wspomnień, dotyczących elbląskiej pomocy społecznej. W latach 1981 - 90 dotyczą one głównie Elbląga i byłego powiatu elbląskiego, natomiast w latach 1990-98 - funkcjonowania różnych form pomocy środowiskowej oraz instytucjonalnej w całym, ówczesnym województwie elbląskim.

Jakie było polityczno - gospodarcze tło przemian, zachodzących w funkcjonowaniu pomocy społecznej w minionych trzech dekadach? W czasach socjalizmu pomoc społeczna uważana była przez ówczesne władze za „zbędny relikt” kapitalizmu, który w czasach „lepszego jutra” w ogóle przestanie istnieć. Kiedy zaś nastał w naszym kraju kapitalizm, niektórzy politycy też uważali, że pomoc społeczna nie ma racji bytu, bo przecież wolny rynek i rozwój gospodarczy zapewnią dobrobyt wszystkim obywatelom. Szybko okazało się jednak, że nie wszystkim i nie w jednakowym stopniu… Bieda, a co za tym idzie - instytucje pomocy społecznej, to obecnie trwały element polskiego (także elbląskiego) krajobrazu.

Czym jest dziś pomoc społeczna? Wedle urzędowej definicji pomoc społeczna to "jeden z działów systemu zabezpieczenia społecznego, będący instytucjonalną odpowiedzią władz publicznych na problemy, związane z biedą i marginalizacją, wykluczeniem społecznym, brakiem czy dysfunkcją naturalnych ogniw oparcia społecznego".

Inny ogląd sytuacji daje jednak sucha definicja, a zupełnie inny - realne problemy konkretnych osób, które potrzebują pomocy. O takich właśnie ludziach i ich dramatach opowiadają zamieszczone w tej książce wycinki z elbląskiej prasy, niosące w sobie klimat czasów, w których zostały napisane. Poza wycinkami, Czytelnik znajdzie również w tej publikacji wspomnienia wielu osób, związanych zawodowo z pomocą społeczną w dawnym województwie elbląskim.

"Pomoc społeczna w województwie elbląskim w latach 1981 - 98 w wycinkach prasowych” to książka unikalna, która stanowi cenne źródło wiedzy dla samorządów lokalnych, dla działaczy społecznych, dla naukowców i studentów, zajmujących się tą tematyką. Oby także - dla polityków.

Osoby, zainteresowane nabyciem tej książki, proszone są o kontakt z Elbląskim Stowarzyszeniem Organizacji Pomocy Społecznej, mającym siedzibę przy ul. Św. Ducha 19, tel. (0 55) 236 25 54.

"Pomoc społeczna w województwie elbląskim w latach 1981 - 98 w wycinkach prasowych"
Koncepcja i redakcja: Anna Szyszka
Wydawnictwo URAN
Elbląg 2008