Nie każdy wie, że lata temu ten nieduży i zaniedbany w swoich rejonach, jeden z kilku zieleńców w naszym mieście, był miejscem spotkań elbląskiej elity, tam gdzie bohema spotykała się przy pięknej fontannie, by wieczorami wysłuchać koncertów na świeżym powietrzu, a muzycy zbierali się, by umilić im ten czas w muszli koncertowej. Jego atrakcją był też "Ślimak" - wzniesienie pozostałe po dawnych fortyfikacjach – w którego wnętrzach znajdowała się herbaciarnia. Od lat też rozpala ono wyobraźnię elblążan i stawia pytania przede wszystkim o to, czy popularne wzniesienie służyło kiedyś, w historycznym Elblągu, jako miejsce straceń? To miejsce to obecny Park Planty mający niezwykle bogatą historię, o której niewielu z nas wie.
Historia zieleńca, zwanego później Parkiem Planty rozpoczyna się dawno, bo pod koniec XVIII wieku, kiedy rozpoczęło się plantowanie tego terenu, będącego wcześniej szańcem szwedzkim - fortyfikacji Nowego Miasta, zbudowanego jeszcze w XVII wieku. Prace wtedy przeprowadzone pozostawiły po sobie jedynie wzniesienie, a teren ten – pierwotnie przystosowany pod ogród należący do niemieckiej rodziny Bartelt, został od niej zakupiony przez resursę "Humanitas" - stowarzyszenie, składające się przede wszystkim z miłośników spotkań rozrywkowych. To oni nadali też wzniesieniu, obecnie nazywanemu „grotą”, nazwę „Schneckeberg”, czyli ślimak.
I to właśnie nowy właściciel tych terenów postanowił urządzić go na nowo. Casino Garten – bo tak został nazwany dawny ogród - zaczął swoją powolną rozbudowę – W pierwszej kolejności wybudowano tu jednopiętrowy budynek stowarzyszenia z lokalem na bar, który miał powstać w jego wnętrzu – opowiada Henryk Ulanowski, nasz przewodnik po parku i członek nieformalnego stowarzyszenia Elbląskiego Klubu Historycznego „Dukat” – W przeciągu kilkudziesięciu lat został on rozbudowany stając się chlubą stowarzyszenia i stanowiąc jeden z piękniejszych obiektów w przedwojennym Elblągu.
Wraz z przebudową zaczęto także zagospodarowywać tereny zielone parku, jednocześnie powiększając go o kolejne – Dawniej w miejscu resursy, a dzisiejszymi ul. Garncarską i Hetmańska płynęła Kumiela – opowiada pan Henryk – Dopiero po II wojnie światowej wesoło pluskającą rzeczkę skanalizowano, a teren przystosowano pod obecny park.
Ale wcześniej członkowie resursy postarali się, by Casino Garten stał się swoistą enklawą elbląskiej śmietanki towarzyskiej i bohemy. Wykonano wtedy kolumnadę wzniesienia, a je same obsadzono pochodzącym z Azji Wschodniej miłorzębem japońskim - Odnowiono także alejki, urządzono fontannę w zachodniej części parku, ustawiono ławeczki, huśtawki oraz oświetlenie – wymienia pan Henryk. - Do dyspozycji odwiedzających przygotowano różne gry, zabawy krążkiem, który łapały damy. Dla melomanów organizowano koncerty plenerowe.
Członkowie resursy postanowili też otoczyć park wysokim na 2,5 metra murem – Miał on stanowić symbol odgrodzenia od reszty elbląskiego społeczeństwa – wyjaśnia pan Henryk - Zezwolenie na zwiedzanie i pobyt w zieleńcu udzielane było przez zarządcę, poza tym każdy członek tego elitarnego stowarzyszenia miał prawo wprowadzenia gościa z zewnątrz.
W takim stanie Casino Garten przetrwał aż do 1936 roku, kiedy zieleniec stał się własnością miasta, a sale reprezentacyjnego budynku resursy zostały otwarte dla wszystkich elblążan. Wtedy też zmieniono nazwę parku na Stadtgarten. To co zostało z dawnego Casino-Garten to stary drzewostan, układ trawników pomiędzy alejkami oraz pomieszczenia obecnej lodziarni „Grota” – A resursa została zniszczona podczas działań wojennych – mówi pan Henryk. - Kiedy po II wojnie świtowej władze miejskie zaczęły zamieniać dawne nekropolie na parki, także ten teren został pod niego przystosowany. Wcześniej nazywany był od imienia Karola Świerczewskiego, dopiero później, na pamiątkę swej historii, czyli splantowania dawnych fos i wałów obronnych, na wzór Krakowa nazywany jest wdzięcznie parkiem Planty.
Baśnie, bajki, bajania….
Historia miejskich zieleńców to także legendy, w które obrosły latami tereny zielonych płuc Elbląga. Najbardziej elektryzująca, która wiąże się z obecnym Parkiem Planty, to ta o rzekomo znajdującej się na wzniesieniu szubienicy. Ostatnio odżyła ona także podczas prowadzonej przebudowy drogi wojewódzkiej 504. Okazało się bowiem, że podczas prac drogowych wykonywanych w kwartale ulic: 12 Lutego, Hetmańskiej i Armii Krajowej, w okolicach popularnej „groty” robotnicy zaczęli odkopywać ludzkie szczątki. Zaczęto więc powtarzać historię o wzniesieniu, jako dawnym miejscu straceń, a nawet snuć domysły, że te było kiedyś połączone podziemnym tunelem z obecnym więzieniem, a we wnętrzu "groty" wykonywano kary śmierci - Obecne ulice: Armii Krajowej, Grota-Roweckiego, Hetmańska były kiedyś obszarami pozamiejskimi – wyjaśnia archeolog, dr Grażyna Nawrolska. - Wiadomo, że skoro dawniej były to tereny poza miastem, to siłą rzeczy musiały się tam znajdować dawne cmentarze, bo ten przy Kościele św. Mikołaja nie pomieściłby wszystkich odchodzących elblążan.
Takie cmentarze znajdowały się m.in. na terenie obecnego parku Traugutta, czy przy Kościele Bożego Ciała – Rozbudowa miasta była jego naturalną koleją – mówi dr Nawrolska - Dlatego teraz, choćby przy tego typu przebudowach, jak remont 504, natrafiamy na ludzkie szczątki.
Dzisiaj Park Planty od lat czeka na swoją szansę rewitalizacji – Jeszcze do zeszłego roku chlubą tego miejsca był przepiękny, kilkusetletni kasztanowiec, stanowiący wcześniej pomnik przyrody – Jednak ze względu na zniszczenia i jego postępującą chorobę drzewo wycięto – mówi pan Henryk. - szkoda, że wcześniej nie podjęto kroków, by je ratować i zastanawiam się, dlaczego tak go zaniedbano – zamyśla się mężczyzna. – W końcu pomnik przyrody powinien być chroniony w sposób szczególny.
3 lata temu została też opracowana dokumentacja projektowa do Programu Rewitalizacji Parku Planty, który miał przywrócić temu miejscu walory przyrodnicze i społeczne. Na to zadanie potrzebnych jest ponad 7 mln zł. Jeszcze w zeszłym roku prognozowano, że w tworzonym na 2013 roku budżecie naszego miasta uda się zabezpieczyć kwotę 1 mln zł, która miała zostać przeznaczona na wykonanie w parku ścieżki rowerowej i oświetlenia lub na wykonanie nowego placu zabaw. W tegorocznym budżecie znalazło się jednak tylko 10 tys. zł, które zostanie wykorzystane na prace wchodzące w skład programowego zadania.
Park Planty nadal czeka na swoją szansę odnowy.
Historia zieleńca, zwanego później Parkiem Planty rozpoczyna się dawno, bo pod koniec XVIII wieku, kiedy rozpoczęło się plantowanie tego terenu, będącego wcześniej szańcem szwedzkim - fortyfikacji Nowego Miasta, zbudowanego jeszcze w XVII wieku. Prace wtedy przeprowadzone pozostawiły po sobie jedynie wzniesienie, a teren ten – pierwotnie przystosowany pod ogród należący do niemieckiej rodziny Bartelt, został od niej zakupiony przez resursę "Humanitas" - stowarzyszenie, składające się przede wszystkim z miłośników spotkań rozrywkowych. To oni nadali też wzniesieniu, obecnie nazywanemu „grotą”, nazwę „Schneckeberg”, czyli ślimak.
I to właśnie nowy właściciel tych terenów postanowił urządzić go na nowo. Casino Garten – bo tak został nazwany dawny ogród - zaczął swoją powolną rozbudowę – W pierwszej kolejności wybudowano tu jednopiętrowy budynek stowarzyszenia z lokalem na bar, który miał powstać w jego wnętrzu – opowiada Henryk Ulanowski, nasz przewodnik po parku i członek nieformalnego stowarzyszenia Elbląskiego Klubu Historycznego „Dukat” – W przeciągu kilkudziesięciu lat został on rozbudowany stając się chlubą stowarzyszenia i stanowiąc jeden z piękniejszych obiektów w przedwojennym Elblągu.
Wraz z przebudową zaczęto także zagospodarowywać tereny zielone parku, jednocześnie powiększając go o kolejne – Dawniej w miejscu resursy, a dzisiejszymi ul. Garncarską i Hetmańska płynęła Kumiela – opowiada pan Henryk – Dopiero po II wojnie światowej wesoło pluskającą rzeczkę skanalizowano, a teren przystosowano pod obecny park.
Ale wcześniej członkowie resursy postarali się, by Casino Garten stał się swoistą enklawą elbląskiej śmietanki towarzyskiej i bohemy. Wykonano wtedy kolumnadę wzniesienia, a je same obsadzono pochodzącym z Azji Wschodniej miłorzębem japońskim - Odnowiono także alejki, urządzono fontannę w zachodniej części parku, ustawiono ławeczki, huśtawki oraz oświetlenie – wymienia pan Henryk. - Do dyspozycji odwiedzających przygotowano różne gry, zabawy krążkiem, który łapały damy. Dla melomanów organizowano koncerty plenerowe.
Członkowie resursy postanowili też otoczyć park wysokim na 2,5 metra murem – Miał on stanowić symbol odgrodzenia od reszty elbląskiego społeczeństwa – wyjaśnia pan Henryk - Zezwolenie na zwiedzanie i pobyt w zieleńcu udzielane było przez zarządcę, poza tym każdy członek tego elitarnego stowarzyszenia miał prawo wprowadzenia gościa z zewnątrz.
W takim stanie Casino Garten przetrwał aż do 1936 roku, kiedy zieleniec stał się własnością miasta, a sale reprezentacyjnego budynku resursy zostały otwarte dla wszystkich elblążan. Wtedy też zmieniono nazwę parku na Stadtgarten. To co zostało z dawnego Casino-Garten to stary drzewostan, układ trawników pomiędzy alejkami oraz pomieszczenia obecnej lodziarni „Grota” – A resursa została zniszczona podczas działań wojennych – mówi pan Henryk. - Kiedy po II wojnie świtowej władze miejskie zaczęły zamieniać dawne nekropolie na parki, także ten teren został pod niego przystosowany. Wcześniej nazywany był od imienia Karola Świerczewskiego, dopiero później, na pamiątkę swej historii, czyli splantowania dawnych fos i wałów obronnych, na wzór Krakowa nazywany jest wdzięcznie parkiem Planty.
Baśnie, bajki, bajania….
Historia miejskich zieleńców to także legendy, w które obrosły latami tereny zielonych płuc Elbląga. Najbardziej elektryzująca, która wiąże się z obecnym Parkiem Planty, to ta o rzekomo znajdującej się na wzniesieniu szubienicy. Ostatnio odżyła ona także podczas prowadzonej przebudowy drogi wojewódzkiej 504. Okazało się bowiem, że podczas prac drogowych wykonywanych w kwartale ulic: 12 Lutego, Hetmańskiej i Armii Krajowej, w okolicach popularnej „groty” robotnicy zaczęli odkopywać ludzkie szczątki. Zaczęto więc powtarzać historię o wzniesieniu, jako dawnym miejscu straceń, a nawet snuć domysły, że te było kiedyś połączone podziemnym tunelem z obecnym więzieniem, a we wnętrzu "groty" wykonywano kary śmierci - Obecne ulice: Armii Krajowej, Grota-Roweckiego, Hetmańska były kiedyś obszarami pozamiejskimi – wyjaśnia archeolog, dr Grażyna Nawrolska. - Wiadomo, że skoro dawniej były to tereny poza miastem, to siłą rzeczy musiały się tam znajdować dawne cmentarze, bo ten przy Kościele św. Mikołaja nie pomieściłby wszystkich odchodzących elblążan.
Takie cmentarze znajdowały się m.in. na terenie obecnego parku Traugutta, czy przy Kościele Bożego Ciała – Rozbudowa miasta była jego naturalną koleją – mówi dr Nawrolska - Dlatego teraz, choćby przy tego typu przebudowach, jak remont 504, natrafiamy na ludzkie szczątki.
Dzisiaj Park Planty od lat czeka na swoją szansę rewitalizacji – Jeszcze do zeszłego roku chlubą tego miejsca był przepiękny, kilkusetletni kasztanowiec, stanowiący wcześniej pomnik przyrody – Jednak ze względu na zniszczenia i jego postępującą chorobę drzewo wycięto – mówi pan Henryk. - szkoda, że wcześniej nie podjęto kroków, by je ratować i zastanawiam się, dlaczego tak go zaniedbano – zamyśla się mężczyzna. – W końcu pomnik przyrody powinien być chroniony w sposób szczególny.
3 lata temu została też opracowana dokumentacja projektowa do Programu Rewitalizacji Parku Planty, który miał przywrócić temu miejscu walory przyrodnicze i społeczne. Na to zadanie potrzebnych jest ponad 7 mln zł. Jeszcze w zeszłym roku prognozowano, że w tworzonym na 2013 roku budżecie naszego miasta uda się zabezpieczyć kwotę 1 mln zł, która miała zostać przeznaczona na wykonanie w parku ścieżki rowerowej i oświetlenia lub na wykonanie nowego placu zabaw. W tegorocznym budżecie znalazło się jednak tylko 10 tys. zł, które zostanie wykorzystane na prace wchodzące w skład programowego zadania.
Park Planty nadal czeka na swoją szansę odnowy.
szkoda, że szyld zasłaniający czerwony napis LODY nie jest bardziej wysmakowany..
Czy prawdą jest, że właścicielem tej nieruchomości jest osoba prywatna? Bardzo proszę o podanie do informacji publicznej za jakiego prezydenta oraz za ile została ewentualnie sprzedana?!
Jeśli Rewitalizacja Parku Planty ma wyglądać tak jak Dolinki, Parku Traugutta to żal Naszych pieniędzy.
hmmm aż 7 mln trzeba?? a wystarczyłoby ładne ławeczki postawić, chodniki odświeżyć, oświetlenie zrobić i może coś z fontanną ...to aż tyle forsy trzeba?? Nie znam się na tym ale suma wydaje się przesadzona
Trzeba by popytać posiadaczy prywatnych posesji z ogrodem o podobnej powierzchni czy rzeczywiście wydali na swoje "parki" 7 mln.
Zintegrowany program rozwoju transportu publicznego na lata 2004–2013 przewidywał budowę dwutorowego odcinka w ciągu ul. 12 Lutego: od skrzyżowania ul. Teatralnej, Nowowiejskiej i Królewieckiej do ul. Grota-Roweckiego oraz w ul. Grota-Roweckiego. PO zakończeniu tej inwestycji, czeka Elbląg POwtórne kopanie. A to kosztuje!
Wyborco świadomy polecam skorzystanie z prawa do dostępu do informacji publicznej. Jak cię coś interesuje, to się spytaj w urzędzie, a nie wylewasz żale i insynuujesz w internecie.
Ja tam chodze z dziewczynami na LODY :)
Mam pytanie dlaczego w tym parku nie pomyślano o zagospodarowaniu miejsca zdjęcie nr 13 i 14 .W tym miejscu można zamontować słupy i dach i mamy halę wrotkarską w lato a zimą lodowisko .
Wyborco świadomy.Nie wiem ile masz lat , ale powiem Ci,że"GROTA" została wybudowana w 1978 ,a prezydentem był ...??? James Earl "Jimmy" Carter Jr. , a v-ce Walter Mondale.