Robert Szaj: Za prywatyzację zapłacą mieszkańcy. Czy istnieje trzecia droga?

Debata ostatnich dni pokazała różne spojrzenia na politykę energetyczną miasta i problem zaopatrzenia mieszkańców w ciepło. Swój pogląd w tej sprawie przesłał do nas także Robert Szaj były prezes Elektrociepłowni. Poniżej zamieszczamy jego stanowisko w tej sprawie.

Tylko ignorant gospodarczy nie zdaje sobie sprawy, że każdą zainwestowaną złotówkę w zakup tego przedsiębiorstwa (a tych złotówek będzie wiele dziesiątek milionów) inwestor będzie chciał jak najszybciej odzyskać. Obecne wymagania rynku stawiają przed inwestorami znaczne oczekiwania w zakresie zwrotu zaangażowanego kapitału w inwestycję. Zwrot tego kapitału nastąpi tylko poprzez podwyżkę cen ciepła lub zaniechania niezbędnych inwestycji. Zapewnienia potencjalnych inwestorów o nieznacznych podwyżkach czy podjęciu ważnych inwestycji zawsze mogą zostać wycofane w sytuacjach, na które nie będzie nikt miał wpływu (np. podwyżka cen węgla, kryzys gospodarczy, pogorszenie sytuacji w sektorze bankowym co może wpłynąć na sposób pozyskiwania finansowania inwestycji itp.). Ponadto przy obecnych realiach rynkowych, uzyskanie wysokich wpływów z prywatyzacji jest raczej nierealne. }

Cena ciepła dla odbiorcy końcowego (mieszkańca Elbląga) ustalana jest przez Urząd Regulacji Energetyki (Oddział w Gdańsku) na podstawie kosztów produkcji, pozyskania i przesyłu ciepła przedstawionych przez Elbląskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej. Trwają jednak prace nad całkowita liberalizacja rynku ciepła w Polsce. Wówczas dystrybutor bez żadnego ograniczenia będzie mógł kształtować politykę cenową.

Próba przeprowadzenia przez Prezydenta Henryka Słoninę prywatyzacji jest obecnie najmniej uzasadnionym pomysłem, który w obszarze polityki energetycznej miasta mógłby być realizowany. Prezydent Słonina w odpowiedzi dla Posła Witolda Gintowt –Dziewałtowskiego myli pojęcie konieczności szybkiej modernizacji branży z sytuacja rynkowa i gospodarczą. Inwestycje są potrzebne całej energetyce, w tym również EPEC-owi jak i Enerdze Kogneracja Sp. z o.o. (dawna EC Elbląg). Problemem jest pozyskanie finansowania dla tych inwestycji. Czy zatem inwestor (a z informacji nieoficjalnych wiadomo, że najbardziej pożądanym inwestorem ze strony Prezydenta Słoniny jest Grupa Energa lub Energa Kogeneracja sp. z o.o. ), który sam nie potrafi zrealizować własnych inwestycji i traci środki z Unii Europejskiej, jest w stanie przejąć na siebie dodatkowy ciężar inwestycji. Na takie ryzyko nasze miasto pozwolić sobie nie może.

Przygotowana w ten sposób prywatyzacja EPEC jest próbą monopolizacji rynku przez Energę ,a działanie takie nie jest korzystne dla mieszkańców Elbląga. Energa jest naturalnym monopolistą na rynku energii elektrycznej. Co prawda w tym przypadku mieszkańcy Elbląga mogą skorzystać z dobrodziejstw UE i dobrowolnie wybrać dostawcę energii (choć i tak jest to znacznie utrudniane). Zmonopolizowany rynek ciepła takiej możliwości dla większości z nas dawać nie będzie (poza tymi, których będzie stać na drogie zakupy indywidualnych systemów ogrzewania).

Krytyka bez wskazywania najkorzystniejszych rozwiązań jest najgorszą cechą, nie tylko polskiej polityki. Dlatego chciałbym zaproponować rozwiązanie, które zarówno zaspokoi finansowe potrzeby miasta, jak i w dłuższej perspektywie rozwiąże problemy zapewnienia mieszkańcom bezpiecznych dostaw energii cieplnej.

Miasto Elbląg w swoim planie zagospodarowania przestrzennego zaplanowało wybudowanie elektrowni lub elektrociepłowni na działce zlokalizowanej przy ul. Mazurskiej. Mając w perspektywie fakt niepodjęcia inwestycji w dawnej EC Elbląg i jej stopniowe wyłączanie ze względu na niespełnienie wymogów ochrony środowiska i sprawności produkcji energii (bezwzględnie wymogi te dawna EC musi spełniać od 1 stycznia 2016 roku!!!), należy rozważyć zaproponowanie inwestorowi wybudowanie w nowej lokalizacji elektrowni lub elektrociepłowni, wraz z prawem wyłącznym sprzedaży energii cieplnej do sieci ciepłowniczej. Sieć pozostawałaby we władaniu Miasta (EPEC). Rozwiązań, jakie w tym przypadku można przyjąć jest kilka. Najprostsze z nich to sprzedaż (na podstawie konkursu ofert, przetargu) działki z prawem sprzedaży energii. Innym rozwiązaniem jest utworzenie spółki z udziałem EPEC i inwestora. Jeszcze innym wariantem jest (najmniej pożądany i najtrudniejszy w początkowej fazie realizacji, a najkorzystniejszy w przyszłości) wybudowanie przez EPEC własnego źródła na działce przy ul. Mazurskiej.  Niezależnie o przyjętego wariantu „trzeciej drogi”, najkorzystniejszym dla mieszkańców jest pozostawienie EPEC-u w rekach przedstawicieli tych właśnie. Nie jest to nowatorskie podejście tylko powielenie wielokrotnie sprawdzonych rozwiązań stosowanych w Europie.

Odnosząc się do słów Prezydenta o braku współpracy z władzami elbląskiej elektrociepłowni należy wskazać na nieprawdziwość tego twierdzenia. Podczas mojej pracy w Elektrociepłowni udało doprowadzić się do sprawnej wymiany informacji oraz zażegnania uprzedzeń EPEC i EC. Bliska współpraca w tym zakresie zaowocowała tym, że w Radzie Nadzorczej EC zasiadał przez długi czas Pan Janusz Nowak, Przewodniczący Rady Miasta (wskazany do tej rady przez Prezydenta Henryka Słoninę), a w skład Rady Nadzorczej EPEC wchodził Dyrektor Techniczny EC. Prezydent zatem ma bardzo krótka pamięć, a używanie nieprawdziwych argumentów popierających aktualnie głoszone tezy (niekonieczne zgodnych z prawdą) uznaje za najwyższą cnotę.

Podchodząc konstrutywnie do przedstawianych propozycji, z zadowoleniem przyjąłem informację, że Prezydent Henryk Słonina planuje zorganizowanie debaty publicznej poświęconej przyszłości Elbląskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, w której z przyjemnością wezmę udział.