Sztylet-lewak, ceramika i zapinki. Remonty miejskich arterii odkrywają skarby elbląskiej ziemi

Remonty miejskich arterii, czy obiektów kulturowych, to nie zawsze tylko i wyłącznie utrudnienia na drodze, rozkopane ulice, objazdy i zamknięte przejścia dla pieszych. To także badania archeologiczne, dzięki którym w ziemi odkrywamy kolejne znaleziska i artefakty. Modernizacje drogi wojewódzkiej 503, a także obecnie prowadzony remont w Muzeum Archeologiczno-Historycznym udowadniają, że Elbląg nadal kryje w sobie wiele skarbów mówiących o tym, jak nasi przodkowie żyli, co robili i jakich narzędzi używali w codziennej pracy i życiu.

O tym, że Elbląg niejednokrotnie zaskoczył nas skarbami, które od wieków spoczywały pod grubą warstwą ziemi, udowodniły m.in prowadzone obecnie remonty największych miejskich arterii; przede wszystkim drogi nr 503. Robotnicy firmy Eurovia już trzykrotnie na tym odcinku odkryli pozostałości nowożytnych fortyfikacji w rejonie Placu Słowiańskiego i ul. Pocztowej, a ostatnio - obiektów archeologicznych na wysokości I Liceum Ogólnokształcącego, pogłębione ratowniczymi badaniami archeologicznymi. Oprócz murów, elbląska ziemia odkryła przed badaczami także inne znaleziska, które po skatalogowaniu i udokumentowaniu trafią do elbląskiego muzeum - Zgodnie z wystawioną promesą, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu przyjmie do swoich zbiorów odkrycia dokonane w trakcie prac ziemnych związanych z przebudową DW 503 i 504 - potwierdza dr Mirosław Marcinkiewicz, Kierownik Działu Naukowo-Wydawniczego MA-H w Elblągu. -  Przyjęcie ewentualnych zabytków nastąpi dopiero po zakończeniu prac archeologicznych, wykonaniu niezbędnej dokumentacji naukowej i zakonserwowaniu zabytków.

Przyjęcie nowych znalezisk w zbiory muzeum ma jednak nastąpić dopiero w przyszłym roku, kiedy zakończy się remont prowadzony obecnie w muzeum. Co zatem archeolodzy znajdywali podczas ratowniczych badań na miejskich arteriach? Czy artefakty te mają znaczną wartość historyczną i czy wniosą coś do bogatej historii Elbląga? - Ja zawsze uważałam, że wszystkie rzeczy, które znajdujemy w ziemi są ciekawe i dużo mówią o historii, czy kulturze dawnego życia - mówi dr Grażyna Nawrolska, elbląska archeolog, która prowadzi nadzór nad pracami prowadzonymi na DW 503. - Właśnie tam podczas ratowniczych badań archeologicznych znaleźliśmy mnóstwo fragmentów ceramiki, naczyń szklanych i przedmiotów domowego użytku, np. fajek. Są to przede wszystkim materiały XVIII-wieczne, które zalegały na warstwach już przemieszanych i nie znajdywały się w czystym środowisku, gdzie można by bardzo dokładnie określić chronologię tych obiektów.

Podobne materiały w zasadzie od zawsze znajdowane były na Starym Mieście - Ale nawet jeżeli znalezione przedmioty nam się powielały, to jest to wiedza pogłębiona i wzbogacona. Zawsze znajdą się elementy, które wniosą do kolekcji coś nowego, bo w prawie milionowym zbiorze ceramiki trudno powiedzieć czy to, co znaleźliśmy jest rzeczywiście identyczne z tym, co mamy - mówi dr Nawrolska. - Bezwzględnie są to jednak materiały, które na pewno wzbogacą naszą wiedzą o Elblągu.

Niezwykłe znaleziska odkryła także ziemia podczas prac zakończonych w maju br. na DW 503, na wysokości fontanny znajdującej się na Placu Słowiańskim; oprócz fragmentów bastionu, w jego fosie archeolodzy odnaleźli m.in. kulki do muszkietu, fragmenty ceramiki, czy gwoździe. Perełką wśród nich okazał się być jednak pochodzący z XVII wieku, lewak - duży sztylet o rękojeści zamkniętej trzymany, jak wskazuje nazwa, w lewej dłoni, używany zarówno do parowania i blokowania nadchodzących ciosów jak i do wykonywania ataków. Czerwono-granatowy sztylet elblążanie będą mogli obejrzeć w muzeum, gdzie trafi po konserwacji.

Także remont elbląskiego muzeum, a przede wszystkim modernizacja jego dziedzińca przyniosła wiele nowych odkryć. Elbląscy archeolodzy, których od lipca br. wspierała grupa 19 studentów z Poznania znaleźli przede wszystkim przedmioty codziennego użytku; podkowy, gwoździe, okucia pasów i zapinki, ozdoby i ceramikę. Dzięki przeprowadzonym w lecie badaniom, dowiemy się więcej o działaniach i życiu codziennym Krzyżaków na terenie Elbląga.