Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała promieniowanie ultrafioletowe (UV) na listę czynników mających wpływ na rozwój nowotworów. W Polsce co roku rejestruje się około 13 000 przypadków nowych zachorowań na nowotwory złośliwe skóry, w tym ponad 2 500 zachorowań na czerniaka, który jest odpowiedzialny za 80% zgonów z powodu nowotworu złośliwego skóry.
Ochrona przed nadmierną ekspozycją na słońce zmniejsza nie tylko ryzyko wystąpienia tych nowotworów, ale także innych negatywnych konsekwencji narażenia na promieniowanie UV.
Słońce w nadmiarze może doprowadzić do:
- poparzeń skóry,
- fotodermatoz – nienowotworowe choroby skóry, wynikające z powstawania w organizmie szkodliwych związków, aktywujących się pod wpływem promieni UV,
- reakcji fotouczulających,
- powstawania przebarwień skóry, które pojawiają się w również w przypadku długotrwałego korzystania z solarium,
- fotostarzenia się skóry – czyli przedwczesnego starzenia skóry,
- zmian nowotworowych tj. czerniak złośliwy, rak podstawnokomórkowy, rak kolczystonabłonkowy,
- immunosupresji – zwiększona ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do osłabienia układu odpornościowego,
- chorób oczu.
Pozytywne skutki oddziaływania promieniowania UV:
• produkcja witaminy D – pod wpływem promieniowane UV i energii cieplnej ciała prowitamina D w naskórku przekształca się w witaminę D3 niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jak bezpiecznie korzystać z uroków lata?
- unikaj przebywania na słońcu między godziną 11:00 a 15:00,
- rób przerwy w opalaniu się,
- korzystaj z cienia,
- noś odpowiednią odzież chroniącą cało, np.: jasne, bawełniane koszule, szczególnie chroń głowę, twarz i szyję,
- noś okulary przeciwsłoneczne wyposażone w specjalne filtry, które stanowią ok. 99% ochrony przed UVA i UVB dla oczu,
- niemowlęta i małe dzieci w ogóle nie powinny przebywać bezpośrednio na słońcu,
- unikaj korzystania ze sztucznego promieniowania UV w solariach – wielokrotne korzystanie w ciągu roku z łóżek opalających zwiększa ryzyko zachorowania na czerniaka oraz wystąpienia raka skóry,
- stosuj produkty ochrony przeciwsłonecznej – kosmetyk o właściwym współczynniku ochrony nanieś na skórę najlepiej przed wyjściem na słońce, aplikuj go w dużej ilości na całą powierzchnię skóry, a po pływaniu zaaplikuj preparat ponownie,
- raz w miesiącu oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy twoje znamiona nie zmieniają się. Jeśli zauważysz coś podejrzanego, udaj się do chirurga-onkologa lub dermatologa.
Czerniak
Jest najbardziej agresywnym z nowotworów złośliwych skóry oraz najczęściej diagnozowanym u młodych ludzi. Charakteryzuje się niezwykle szybkim wzrostem oraz możliwością tworzenia przerzutów. Jednakże usunięcie czerniaka we wczesnej fazie rozwoju pozwala na wyleczenie ponad 80% chorych. Dlatego tak ważne jest prawidłowe i szybkie rozpoznanie nowotworu. Zawsze, kiedy widzisz nowe znamiona, narośla, przebarwienia lub zmiany w już istniejących pieprzykach jest to sygnał, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Jak ocenić czy znamię jest łagodne, czy złośliwe?
- asymetria – np. znamię wylewające się na jedną stronę,
- brzegi są nieregularne, poszarpane, posiadają zgrubienia,
- czerwony, czarny, niejednolity kolor,
- duży rozmiar – wielkość zmiany powyżej 6 mm,
- ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Opracowane na podstawie:
- opracowanie Ośrodka Aerologii Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy na podstawie “Global Solar UV Index. A Practical Guide” WHO 2002 https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/43091/Sloneczne_promieniowanie_UV.pdf
- Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach wsse.katowice.pl
- Ministerstwo Zdrowia https://www.gov.pl/
Infprmacja nadesłana
