Czym jest taniec? Na to pytanie można udzielić różnorodne odpowiedzi. Taniec jest aktywnością ruchową, dyscypliną sportu, przejawem kultury i sztuki, formą rozrywki, zabawą. Jakkolwiek byśmy określili taniec, jedno jest pewne - porusza nasze emocje.
Taniec przez wieki zmieniał swoją rolę, kształtował się wraz z przemianami społeczno – kulturalnymi. Był elementem obrzędów, obyczajów, magicznych oraz religijnych rytuałów. Dzisiaj jest formą rozrywki lub aktywności fizycznej.
Przyjemna lekkość życia
Fenomenem tańca jest to, że łączy przyjemne z pożytecznym. Poprzez taniec można ukształtować piękną figurę jednocześnie doskonale wpływa na nasze samopoczucie. Jest niezawodnym sposobem na zachowanie młodości, witalności i zdrowia. Taniec zwiększa odporność organizmu, dotlenia go, uaktywnia naturalny system obronny, co skutkuje opóźnieniem procesu starzenia. Ponadto poprawia koordynację ruchową, pomaga schudnąć, wzmocnić mięśnie i wymodelować sylwetkę, a także pobudza pracę serca i relaksacyjnie wpływa na organizm. Gdy tańczymy nic się nie liczy, wszystkie problemy zostają za drzwiami, wszystkie frustracje i napięcia znikają, pozostaje radość i rozluźnienie. Jest również sposobem na radzenie sobie z negatywnymi emocjami pełni, więc rolę psychoterapeutyczną.
Jak pisał Maurice Bejart, „taniec, jest jedną z rzadkich dziedzin działalności ludzkiej, gdzie, człowiek jest zaangażowany całkowicie: (jego ciało, dusza i umysł). Staje się on medytacją, środkiem poznania wewnętrznego i zewnętrznego równocześnie”. Jest, więc specyficznym rodzajem gimnastyki, kształtuje, bowiem ciało ludzkie w równowadze z psychiką.
Warto dodać również, że osoby tańczące nabywają większej ochoty do działania w życiu, chętniej przezwyciężają przeszkody. Ponadto stają się bardziej wrażliwe na muzykę i sztukę, bardziej wyczulone na piękno, bardziej twórcze.
Naucz się tańczyć, nauczysz się żyć
Taniec bardzo pomaga w procesie wychowawczym dziecka. Zaspokaja jego ogromną potrzebę ruchu i zabawy. Ma także wpływ na kształtowanie osobowość dziecka, jego rozwój psychofizyczny oraz postawę. Proste plecy, ściągnięte łopatki, podniesiona głowa – to postawa, jakiej dziecko uczy się tańcząc i jaka wchodzi mu w nawyk. Taniec poprawia motoryczność i sprawność fizyczną, kształtuję orientację przestrzenną. Ruchom dziecka nadaje sprężystość, giętkość, lekkość i płynność. Poprzez naukę figur tanecznych kształtuje się wytrzymałość, równowaga i zwinność, powtarzanie sekwencji i kroków wzmacnia pamięć ruchową młodego człowieka. Konieczność zapamiętania różnych zmian w tańcu zmusza dziecko do uwagi i szybkiej orientacji.
Poprzez kształtowanie ciała taniec kształtuje również ducha i umysł. Ruch taneczny, dzięki swej swobodzie, naturalności, ekspresji ma większy wpływ na psychikę młodego człowieka aniżeli zwykłe ćwiczenia cielesne. Udowodniono, że taniec stymuluje rozwój komórek mózgowych, wpływa na sprawniejsze myślenie. Tańczące dzieci z reguły lepiej się uczą, łatwiej zapamiętują oraz lepiej znoszą stres. Taniec pobudza także inwencję twórczą, uczy kreatywności, estetyki, wyzwala artyzm. Jest obrazem stanu duchowego tancerza, oraz sposobem na przedstawienie emocji. Uprawianie tańca, kształtuje życie uczuciowe, jednocześnie pozwala uporać się z emocjami. Taniec niesie ze sobą radość, która ma niebagatelne znaczenie w procesie wychowania dziecka.
Taniec otwiera niezliczone źródła doskonalenia charakteru i przygotowuje do życia praktycznego, a w szczególności do walki z trudnościami, jakie wiążą się z wkraczaniem w dorosłe życie. Niesie on, bowiem pierwiastek odpowiedzialności i zdyscyplinowania. Wymaga zaparcia, systematycznych ćwiczeń, które niejednokrotnie wiążą się z bólem fizycznym, przezwyciężaniem samego siebie. W ten sposób kształtuje się odwaga, zdecydowanie, samodzielność - cechy, które w dorosłym życiu mogą zaważyć na jego jakości.
Poprzez taniec dzieci uświadamiają sobie istnienie przestrzeni, w której są obecni, uczą się tę przestrzeń dzielić z innymi. W tańcu występują częste, spontaniczne zmiany partnerów, co pozwala „odkrywać” ciągle nowe osoby w bliskim kontakcie. W ten sposób kształtuje się empatia, szacunek do innych, a także zacieśniają się więzy z grupą. Zabawy i tańce rozwijają w dzieciach potrzebę wspólnego działania, uczą porozumiewania się z rówieśnikami i poczucia wspólnoty.
Zajęcia taneczne pomagają pokonywać wewnętrzne opory dziecka oraz nieśmiałość. Ożywienie i zainteresowanie, jakie przejawia grupa podczas zajęć udziela się dzieciom mniej odważnym i ułatwia im przełamanie się. Skutkuje to również wzmocnieniu poczucia własnej wartości i wiary w siebie.
Taniec rozwija także indywidualne zdolności. Podczas zajęć dzieci chętnie podejmują inicjatywę, są aktywne i samodzielne. Taniec to również kształtowanie umiejętności podejmowania właściwych nawyków higienicznych oraz odpowiednich zachowań. Już Luther pisał: "Tańce są po to, aby ludzie uczyli się uprzejmości w towarzyskim obcowaniu, aby chłopcy i dziewczęta mieli okazję do zawierania znajomości". Taniec to najprostszy sposób zawierania znajomości i relacji towarzyskich. Jest także stylem bycia, sposobem zachowania się. Tańczące dzieci uczą się zasad grzecznościowych - savoir vivre, tego, że nie wypada trzymać rąk w kieszeniach ani żuć gumy, jak grzecznie poprosić partnerkę do tańca oraz jej podziękować. Są to umiejętności cenione w towarzystwie.
Reasumując, można stwierdzić, że moc tańca jest ogromna i wielowymiarowa. Rozwija człowieka na każdej płaszczyźnie – jego ciało, umysł, ducha, osobowość. Jednocześnie taniec to kreacja, sztuka, estetyka oraz najbardziej twórcza dyscyplina aktywności fizycznej. Nic, zatem dziwnego, że nawet filozofowie jak Fryderyk Nietzsche doceniali taniec, twierdząc „Uwierzyłbym tylko w takiego boga, który potrafi tańczyć”.
Opracowano na podstawie:
1. I. Jawor, Taniec towarzyski jako element kultury i obyczaju w wychowaniu młodzieży, "Kultura Fizyczna", 1986/5 i 6.
2. M. Wieczysty, Tańczyć może każdy, PWN, Kraków 1974.
3. K .Nowakowska, Rytm Muzyka Taniec w wychowaniu fizycznym, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 1999.
4. U. Kierczak, T. Glos, Program wychowania fizycznego dla czterech etapów edukacyjnych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002.
5. A. Poznańska, Rola muzyki w nauczaniu ruchu w szkolnych programach wychowania fizycznego, "Lider" 1993 nr 10.
Zyta Wrzos