Ciekawa i trudna... W Galerii EL o historii Elbląga

Mural historyczny autorstwa Ady Ronżewskiej-Kotyńskiej , który powstał przy ul. Ogólnej, spotkał się z różnym odbiorem elblążan. Wczoraj (26 października) jednak stał się przyczynkiem do dyskusji o tym, jak promować historię miasta, a także o tym, jak my, elblążanie z ową niełatwą historią sobie radzimy.

Pomysłodawcą muralu inspirowanego historią Elbląga wykonanego na panelach dźwiękochłonnych przy pętli tramwajowej na ulicy Ogólnej jest pisarz Tomasz Stężała. Taki wniosek zgłosił on do Budżetu Obywatelskiego w 2015 roku, a elblążanie zagłosowali "za". Autorką pracy, wybraną w konkursie ogłoszonym przez miasto, jest Ada Ronżewska-Kotyńska, jej murale możemy już oglądać między innymi na elbląskiej starówce i w Parku Dolinka. Tym razem artystka zmierzyła się jednak z historią. Efekt wywołał sporą dyskusję. Praca zyskała wielu zwolenników, ale też można było słyszeć słowa krytyki.

Nigdy w życiu nie marzyłam o tym, aby zrobić mural historyczny. Startując w konkursie, zaproponowałam taki projekt, który mi się podobał, podjęłam ryzyko, nikomu się nie przymilając. Okazało się, że akurat ten projekt się spodobał, bo mam wrażenie, że Elbląg trochę myśli konceptualnie. Na pierwszy rzut oka on wygląda jako coś bardzo prostego, ale proszę mi uwierzyć, że wykonanie tak syntetycznych rzeczy jest w dużo trudniejsze niż swobodna kreska malarska. Myślę, że ten mural promuje bardziej historię w mieście niż poza miastem

- mówiła podczas wczorajszego spotkania Ada Ronżewska-Kotyńska.

- Ten projekt wyobrażałem sobie zupełnie inaczej, jako szereg scen, bardzo realistycznych. Gdy wraz z komisją konkursową oglądałem projekty, które wpłynęły do urzędu miasta projekt Ady, może nie od razu bardzo mnie ujął, ale był jedynym przekonującym, syntetycznym, całościowym i jednocześnie bardzo wymagającym zaangażowania od widza. Zostałem przekonany do tej koncepcji. Taki naturalistyczny mural byłby jednym z wielu, natomiast ten daje do myślenia i mam nadzieję, ze wiele osób zachęci do poszukiwań historycznych - przekonywał Tomasz Stężała.

Podczas środowego spotkania w Centrum Sztuki Galerii EL mural miał się stać przyczynkiem do rozmowy o tym, jak promować historię miasta. Oprócz twórczyni i pomysłodawcy w spotkaniu wzięli udział dr Tomasz Gliniecki wicedyrektor Muzeum II Wojny Światowej, Amadeusz Pfeifer pasjonat dziejów Elbląga i Karol Wyszyński przewodnik PTTK oraz kilkudziesięciu elblążan. Taki skład sprawił, że rozmowa toczyła się nie tyle wokół promocji miasta ile wokół jego ciekawej, choć trudnej historii Elbląga. Trudnej, bo do tej pory wielu elblążan ma problem z tym, jak traktować niemieckie dzieje miasta, czy na tej postawie można budować tożsamość Elbląga

- o to zapytał też jeden z uczestników spotkania.

- Moim zdaniem historia ma wymiar linearny. Jeżeli Elbląg ma 780 lat, to ja uważam, że jego historia też tyle ma. Można znajdować wiele rzeczy chlubnych, również w czasach, które uznajemy za dość trudne. Moim zdaniem powinniśmy być sprawiedliwi w rozkładaniu akcentów tego, co niemieckie i tego, co polskie i nie odwoływać się tylko do rzeczy zamierzchłych, ale tez wracać do historii najnowszej chociaż wiem, że ona też jest trudna - mówił Tomasz Gliniecki.

Nie wolno zapominać o najmniejszym fragmencie naszej historii, bo może ten najmniejszy fragment decyduje o tym, kto tutaj mieszka w tej chwili i jak to miasto wygląda. Jestem za tym, żeby oddać "cześć" wszystkim postaciom, które tutaj były, nawet tym bardzo złym. Możemy wspomnieć, że kanclerz Hitler też trzykrotnie w Elblągu był, jeśli to komuś potrzebne. Może nie jest to powód do chwały, ale po prostu tak było. Może do końca nie musimy te najmniej chwalebne sprawy nagłaśniać, ale niemniej jednak osobom, które interesują się historią, powinny być one znane. Nie ma jedynie historii dobrej albo jedynie historii złej

- dodał Tomasz Stężała.

To zdanie uczestników dyskusji. Każdy elblążanin sam musi sobie na nie odpowiedzieć. Nie ma jednak wątpliwości, że tak, jak przekonywał Amadeusz Pfeifer, historia definiuje naszą tożsamość, spaja jako lokalną społeczność. Dobrze wiedzieć więcej na temat miejsca, w którym się mieszka, mieć jakiś szerszy kontekst.