Czy Polacy są filantropami?

W 2009 roku 50,4% Polaków zadeklarowało przekazanie pomocy pieniężnej lub darów rzeczowych organizacjom społecznym. Tak wynika z danych przeprowadzonych przez Stowarzyszenia Klon/Jawor we współpracy z Millward Brown SMG KRC oraz Centrum Wolontariatu. To zdecydowany wzrost w porównaniu z rokiem 2008, a także latami poprzednimi. 

Trudno jednak stwierdzić, czy wzrost liczby osób przekazujących pieniądze bądź dary na rzecz organizacji społecznych spowodowany jest większą hojnością Polaków w roku 2009 (a był to przecież rok kryzysu!), czy też przede wszystkim zmianą w sposobie zadawania pytania o filantropię. W 2009 roku badani po raz pierwszy zostali wprost spytani o datki na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (w poprzednich badaniach nie padała nazwa WOŚP). O tym, że wpływ tej modyfikacji na wyniki badania może być bardzo duży świadczy fakt, że aż 42,2% Polaków zadeklarowało w 2009 roku, że wsparło finansowo organizację Jurka Owsiaka.

- Filantropia w przedstawianych tu badaniach to dobrowolne przeznaczenie pieniędzy lub darów rzeczowych na rzecz organizacji społecznych lub grup. Warto zwrócić uwagę, że przekazanie 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego nie jest filantropią bowiem podatnik przekazuje środki, które de facto nie należą już do niego –informuje Izabela Dembicka ze Stowarzyszenia Klon/Jawor.

Wyżej opisana zmiana w metodologii, mimo iż mocno komplikuje porównywanie danych w czasie, powoduje jednocześnie, że obraz polskiej filantropii rekonstruowany na podstawie wyników badań wydaje się bliższy rzeczywistości. Okazuje się, że wśród Polaków jest więcej filantropów niż by wynikało z poprzednich badań, ale większość z nich (ok. 60%) uaktywnia się tylko raz w roku – podczas Finału WOŚP.

Tylko co piąty Polak (19,8%) deklaruje, że w 2009 roku przekazał pomoc pieniężną lub rzeczowa innym (poza WOŚP)  grupom
i organizacjom. Najczęściej były to podmioty, których obszarem działania jest pomoc charytatywna dla osób najuboższych, bezdomnych (7,8%), pomoc humanitarna, pomoc ofiarom klęsk żywiołowych w kraju i zagranicą (5,8%) oraz organizacje i ruchy religijne, wspólnoty parafialne, misje (3,9%). 

Kim są darczyńcy?

Najczęściej filantropami są:
- Ludzie do 35 roku życia (wśród nich 54,2% wsparło finansowo jakąś grupę bądź organizację społeczną);
- Osoby z wykształceniem wyższym (67,9%);
- Żyjący w miastach nie większych niż 50 tys. (56,8%) i tych powyżej 200 tys. mieszkańców (55,9%)
- Uczniowie/studenci (64,4%)

22,8% darczyńców jest także wolontariuszami, niemal tyle samo (22,5%)  deklaruje członkostwo w jakiejś organizacji społecznej. Wśród osób niewspierających wolontariusze i członkowie stanowią odpowiednio 2,9% i 4,9%. 36,1% filantropów skorzystało także z możliwości przekazania 1% swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (ponad 16 punktów procentowych więcej niż w przypadku pozostałej części społeczeństwa).

- Różnice da się zauważyć także w wypowiadanych opiniach. Darczyńcy bardziej niż inni respondenci są przekonani o możliwości skutecznego porozumiewania się Polaków mimo dzielących ich różnic, o ich zdolności do rozwiązywania lokalnych problemów, a także o tym, że ludziom można ufać. Bardziej są skłonni do potwierdzenia, iż stowarzyszenia i fundacje lepiej niż instytucje państwowe dostarczają pomocy potrzebującym – wskazuje Izabela Dembicka ze Stowarzyszenia Klon/Jawor.