I Ty będziesz mógł zgłosić dłużnika

Osoba fizyczna będzie miała prawo do informowania biur informacji gospodarczych (BIG) o nierzetelnych dłużnikach - to najważniejsza zmiana zawarta w projekcie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych.

Dokument, przygotowany pod kierownictwem wiceministra gospodarki Adama Szejnfelda, znacząco ułatwi weryfikację wiarygodności płatniczej kontrahentów przed zawarciem umowy, a co za tym idzie wprowadzona zostanie dyscyplina finansowa, która zapobiegnie zatorom płatniczym i zwiększy bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.

Dzięki nowym przepisom, po raz pierwszy w polskim prawie każdy będzie miał możliwość informowania BIG o niespłaconych długach. Biura będą mogły udostępniać informację o każdej wierzytelności, stwierdzonej tytułem egzekucyjnym i opatrzonej klauzulą wykonalności. Zgodnie z nowymi przepisami dłużnikiem będzie także osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych.

Nowe przepisy to odpowiedź na zgłaszaną przez przedsiębiorców potrzebę sprawniejszej weryfikacji wiarygodności płatniczej. Może to mieć szczególną wagę w czasach spowolnienia gospodarczego, kiedy zaufanie do kontrahentów nabiera szczególnego znaczenia.

Nowa ustawa wprowadza m.in.:

1. Prawo do przekazywania informacji o zobowiązaniach przez wszystkich wierzycieli. Obowiązujące w tej chwili przepisy pozwalają tylko 22 podmiotom wymienionym w ustawie na zgłaszanie do BIG informacji o zaległych zobowiązaniach. Nowa ustawa umożliwi wszystkim wierzycielom poinformowanie BIG o swoich problemach. Będzie to możliwe dzięki zastąpieniu dotychczasowych definicji konsumenta i przedsiębiorcy terminami dłużnik i wierzyciel. Na podstawie zmienionych przepisów informację do biur będą mogli przekazywać również tzw. wierzyciele wtórni, jak np. fundusze sekurytyzacyjne, firmy factoringowe i windykatorzy.

2. Otwarta lista tytułów prawnych do informowania BIG. Obecnie tylko kredyt konsumencki i przewóz osób w komunikacji miejskiej dają podstawę do informowania BIG o zobowiązaniach. Nowe przepisy znoszą to ograniczenie. Na ich podstawie powstanie otwarta lista tytułów prawnych, upoważniających do przekazywania informacji gospodarczej do BIG.

3. Warunki przekazywania informacji gospodarczych przez wierzycieli. Wierzyciel będzie mógł przekazać do BIG informacje tylko wówczas, gdy zostaną spełnione łącznie warunki: 

- zobowiązanie powstało z tytułu umowy o kredyt konsumencki i umów, o których mowa w kodeksie postępowania cywilnego (w przypadku zobowiązań konsumentów) lub powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności związanym z wykonywaniem działalności gospodarczej (dłużnicy nie będący konsumentami); kwota zobowiązania wynosi co najmniej 200 zł (u dłużników konsumentów) lub 500 zł (u dłużników nie będących konsumentami) i jest ono wymagalne od co najmniej 60 dni; 

- upłynął co najmniej miesiąc od dostarczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty. Ministerstwo Gospodarki wprowadza możliwość wyboru sposobu wysłania przez wierzyciela wezwania. Będzie on mógł to zrobić w formie przesyłki poleconej lub przez osobiste doręczenie. W ten sposób resort wychodzi naprzeciw potrzebom przedsiębiorców, którzy wskazali obowiązek wysłania wezwania do zapłaty w formie listu poleconego jako uciążliwy i kosztowny.

4. Przekazywanie pozytywnej informacji gospodarczej. Nowa ustawa ułatwia także przekazywanie do BIG danych o wywiązywaniu się ze zobowiązań. Dzięki temu do biur będą mogły także docierać pozytywne informacje gospodarcze, przekazywane z inicjatywy wierzyciela i za zgodą dłużnika.

5. Sankcje za nie wywiązanie się z obowiązków przez wierzycieli i biura. Nowe przepisy nie tylko ułatwią zgłaszanie nieuczciwych dłużników, ale nakładają także konkretne obowiązki na biura i wierzycieli. Za ich niespełnienie będą im grozić sankcje. Najwyższa będzie wynosić 5 mln zł za prowadzenie biura bez spełnienia warunków ustawy. Każdy, kto przekaże do biura nieprawdziwą informację lub wierzyciel, który nie zażądał od biura aktualizacji informacji o dłużniku, zapłaci 30 tys. zł. Tą samą kwotę uiści również osoba zobowiązana do udostępniania informacji gospodarczych, która ujawnia nieprawdziwe lub nieaktualne dane.

6. Umożliwienie współpracy i wymiany informacji między BIG a Biurem Informacji Kredytowej (BIK). Nowelizacja ustawy pozwoli na udostępnienie biurom informacji gospodarczej danych bankowych zbieranych przez BIK. Będzie to miało istotne znaczenie dla rozwoju rynku informacji gospodarczych. Przy przekazywaniu danych objętych tajemnicą bankową, niezbędne będzie uzyskanie upoważnienia do konsumenta, którego te dane dotyczą.

7. Możliwość podania innego numeru identyfikacyjnego zamiast NIP. Ustawa wprowadza zasadę, że zamiast numeru NIP można podać inny numer identyfikacyjny, a zamiast numeru PESEL – inny numer potwierdzający tożsamość.

8. Przetwarzanie informacji archiwalnych do celów statystycznych. Projekt daje także BIG możliwość przetwarzania archiwalnych danych dłużników nie będących konsumentami. Dzięki temu biura będą mogły tworzyć analizy nt. wiarygodności płatniczej podmiotów obrotu gospodarczego, bez łamania przepisów ustawy o ochronie danych osobowych.

Projekt nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych to kolejna inicjatywa powstała w Ministerstwie Gospodarki pod kierownictwem wiceministra Adama Szejnfelda. Została przyjęta przez rząd 21 kwietnia br. Wkrótce zajmie się nią Sejm.