Zabytkowe zbiory w cyfrowej bibliotece

Biblioteka Elbląska uruchomiła stronę internetową, dzięki której możliwe jest przeglądanie w Internecie, posiadanych przez nią zbiorów zabytkowych: zdigitalizowanych książek, gazet, map, rękopisów, starodruków, grafik i innych materiałów papierowych. System biblioteki cyfrowej dLibra umożliwia czytelnikom m.in. przeszukiwanie ok. 13.000 stron treści zgromadzonych zasobów, przeszukiwanie opisów bibliograficznych z wykorzystaniem słownika synonimów i grupowanie publikacji cyfrowych.

Biblioteka Elbląska im. C. Norwida zakończyła właśnie realizację projektu inwestycyjnego „Elektroniczny System Informacji Biblioteki Elbląskiej” w ramach Programu Mecenat 2008 Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt dotyczył stworzenia i wdrożenia systemu informatycznego umożliwiającego udostępnianie zbiorów zabytkowych Biblioteki Elbląskiej w systemie biblioteki cyfrowej dLibra.

- W Bibliotece Elbląskiej na przestrzeni ponad czterech wieków zostały zgromadzone zbiory zabytkowe, które stanowią integralny element dziedzictwa kulturowego, dorobku myśli ludzkiej (w wielu przypadkach jedyne zachowane egzemplarze) o dużej wartości poznawczej, źródłowej, historycznej i naukowej – mówi Arkadiusz Kowalczyk z Biblioteki Elbląskiej. - Najcenniejsze to inkunabuły, rękopisy i starodruki, grafiki, zbiory kartograficzne, muzyczne, czasopisma oraz XIX-wieczne książki nowożytne. Zbiory zabytkowe Biblioteki Elbląskiej są jedną z najbardziej okazałych kolekcji tego typu zbiorów wśród bibliotek publicznych w Polsce, a od 16 stycznia 2009 roku oficjalnie stanowić będą część Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

Celem realizowanego projektu było wdrożenie systemu informatycznego ułatwiającego dostęp do uporządkowanej informacji zawartej w unikatowych w skali kraju zbiorach Biblioteki Elbląskiej. Wdrożony system dLibra (www.dlibra.bibliotekaelblaska.pl) pozwala udostępniać poprzez interfejs www zasoby biblioteki w formie elektronicznej, co sprawia, że realizacja projektu zyskuje zasięg ogólnopolski, a nawet międzynarodowy.

- W ramach projektu rozpoczęty został proces przenoszenia zbiorów na nośniki elektroniczne, dzięki czemu został znacznie ułatwiony dostęp do zabytkowych książek i druków ulotnych – mówi Arkadiusz Kowalczyk. - Pełny proces digitalizacji obejmuje: skanowanie, opracowanie graficzne plików, konwersję do formatu Djvu, umieszczenie na serwerze i udostępnienie dokumentu.

System dLibra umożliwia dostęp do zdigitalizowanych obiektów cyfrowych wraz z ich metadanymi oraz do zaawansowanych usług opartych na udostępnianych obiektach, min. takich jak wyszukiwanie rozproszone. W oparciu o dLibrę Biblioteka oferuje swoim użytkownikom przeszukiwanie treści zgromadzonych zasobów, przeszukiwanie opisów bibliograficznych z wykorzystaniem słownika synonimów, grupowanie publikacji cyfrowych i nawigację w ich strukturze czy też precyzyjne i rozbudowane możliwości określania zasad dostępu do zasobów. Obecnie do systemu zostało przeniesionych ok. 13.000 stron uporządkowanych według kategorii tematycznych: Gimnazjum Elbląskie, Grafika Elbląska, Kanał Elbląski, Materiały regionalne i Teatr. Sukcesywnie, wraz z rozwojem systemu, będą dodawane nowe kategorie.

- W ramach projektu został stworzony elektroniczny katalog historii i kultury miasta Elbląga przy wykorzystaniu unikatowych dokumentów znajdujących się w posiadaniu biblioteki (www.historia.biblioteakelblaska.pl) – informuje Kowalczyk. - Wszystkie materiały zawarte w Elbląskim Wortalu Historycznym opatrzone są komentarzami opracowanymi przez pracowników naukowych biblioteki, co ma istotne znaczenie ze względu na fakt, iż w posiadaniu Biblioteki znajduje się zbiór wielojęzyczny.

Dla celów promocyjnych zgromadzonego materiału został zmontowany film zachęcający do korzystania z bogatego materiału źródłowego Biblioteki Elbląskiej oraz film instruktażowy efektywnego korzystania z katalogu.
 
W ramach projektu został zakupiony następujący sprzęt i oprogramowanie:
Specjalistyczny kolorowy skaner A2 - 1 szt. - podstawowe urządzenie umożliwiające przenoszenie treści ze zbiorów zabytkowych (mapy, afisze, gazety, fotografie, treść) bez szkodliwego wpływu na digitalizowany obiekt - skaner nie emituje promieniowania UV.

Skanery do książek formatu A4 - 3 szt - specjalistyczne skanery z oprogramowaniem do digitalizacji książek. Przez swoja budowę pozwalają na szybsze skanowanie książek do formatu A4 niż na standardowych skanerach płaskich. Zastosowane oprogramowanie pozwala na zapis zeskanowanych stron do odpowiedniego formatu graficznego pozwalającego na późniejszą obróbkę na stacji graficznej.

Komputery MAC PRO z oprogramowaniem (2 szt.) - Stacja graficzna - jest to specjalny komputer wraz z oprogramowaniem. Duża wydajność komputera MAC PRO pozwala na obróbkę nawet największych plików graficznych zajmujących ogromne ilości miejsca w pamięci komputera.

Powielarka (1 szt.) Urządzenie niezbędne do promocji zdigitalizowanych zbiorów, dzięki któremu można tworzyć kopie książek na potrzeby innych bibliotek, uniwersytetów i innych podmiotów.
Serwer - system dLibra jak również inne systemy prezentacji zdigitalizowanych dokumentów potrzebują wydajnych serwerów. Dzięki dużej wydajności użytkownicy mogą pracować na zebranych zbiorach bez przerw i niepotrzebnych opóźnień. Poza tym system dLibra pozwala na połączenie wszystkich serwerów w Polsce, które pracują na tym systemie.

System dLibra - jest to system, który umożliwia prezentację zdigitalizowanych książek, gazet, map i innych materiałów papierowych w Internecie.

Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 405.825 zł.

Zadanie dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Mecenat 2008.