Nadleśnictwo Elbląg chce odtworzyć genotyp cennych gatunkowo drzew

Leśnicy z Nadleśnictwa Elbląg pobrali ostatnio żywe próbki najstarszych drzew z Lasów Wysoczyzny Elbląskiej, tzw zrazów. Pozwoli to w przyszłości zachować geny cennych gatunkowo drzew. Zebrane próbki trafią teraz do Archiwum klonów drzew leśnych do Nadleśnictw Łomża i Bielsk, na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.

W lutym z terenu Nadleśnictwa Elbląg zebrano pędy na zrazy z 78 drzew pomnikowych - Były to dęby szypułkowe, jesiony, lipy, czereśnie ptasie, brzozy brodawkowate, świerki pospolite, modrzewie oraz sosny zwyczajne - wyjaśnia Jarosław Mytych, specjalista ds. ochrony przyrody w Nadleśnictwie Elbląg.

Zrazy czyli zeszłoroczne pędy pozyskiwane są z górnej części korony drzewa. Wyrosną z nich młode drzewka, dzięki którym genotypy najcenniejszych okazów przetrwają kolejne stulecia. Zbieranie zrazów z drzew przeprowadza się corocznie - i jednorazowo - W następnych latach przewiduje się pobranie pędów ze 137 pomników przyrody - podaje Jarosław Mytych. - Będą to buki, wiązy, oraz dęby.

W jakim celu zbiera się zrazy i zakłada archiwum klonów? Szczegółowe cele zakładania archiwum obejmują przede wszystkim zachowanie zasobów genowych wyżej wspomnianych drzew - Pozwoli to na zachowanie cennych z hodowlanego i ochronnego punktu widzenia genotypów i umożliwienia ich wykorzystanie w długookresowych programach hodowli selekcyjnej drzew leśnych - wyjaśnia Jarosław Mytych. - W archiwum tym gromadzone będą istniejące w Lasach Państwowych drzewa mateczne (wykorzystywane do pozyskiwania leśnego materiału rozmnożeniowego - przyp. red.) z terenu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku, Gdańsku, Lublinie, Olsztynie i Warszawie oraz drzewa zachowawcze (drzewo o sprawdzonych właściwościach genetycznych przeznaczone do reprodukcji ze względu na swoje cechy - przyp. red.), zakwalifikowane w ramach realizacji programu ochrony leśnej zmienności genetycznej, czy istniejące w lasach pomniki przyrody będące pozostałościami naturalnych populacji drzew leśnych, bytujących na tych obszarach od wielu pokoleń - tłumaczy Jarosław Mytych.

Archiwum obejmuje także cenne genotypy wskazane przez lokalne organizacje właścicieli i zarządców lasów, a także gatunki zagrożone wyginięciem w granicach ich naturalnego zasięgu.

Innym celem archiwum klonów jest również stworzenie dodatkowej bazy nasiennej w oparciu o drzewa zgromadzone w archiwum - Pozwoli to w przyszłości znacznie wzbogacić pulę genetyczną populacji hodowlanych wartościowymi genotypami, pochodzącymi z tego miejsca, na którym  on występuje, odtworzyć autochtoniczne populacje, jak również przywracać do życia ginące populacje drzew leśnych.

Archiwa klonów zostaną założone na terenie Nadleśnictwa Łomża (dla gatunków iglastych) oraz na terenie Nadleśnictwa Bielsk (dla gatunków liściastych) - Będą w nim zgromadzone szczepy 3225 drzew matecznych, 2608 pomników przyrody, inne cenne gatunki 153, razem 5986 klonów - wylicza Jarosław Mytych. - Każdy klon będzie reprezentowany w archiwum przez 8 szczepów.

W samych lasach Nadleśnictwa Elbląg znajduje się imponująca liczba pomników przyrody. Mamy ich tutaj ponad ćwierć tysiąca, w tym 205 pojedynczych drzew, 31 grup drzew oraz jedną pomnikową aleję, jak również głazy - pojedyncze i w grupach. Wśród drzewnych pomników przyrody w obrębie Elbląg dominują dęby szypułkowe (45) i kasztanowce zwyczajne (95). Cenne gatunkowo: jesion wyniosły, wierzba krucha czy modrzew europejski występują zaledwie po jednej sztuce - Najbardziej znanymi drzewami pomnikowymi są Dąb „Jana Bażyńskiego”, liczący ponad 700 lat oraz 1020 cm obwodu na wysokości pierśnicy (wysokość 130 cm od gruntu) oraz Dąb „Hoggo”, liczący ponad 400 lat oraz 752 cm obwodu - objaśnia Jarosław Mytych.