W związku z konfliktem na naszej wschodniej granicy, do naszego kraju w krótkim czasie przybyło ponad milion uchodźców i ich liczba stale rośnie. Pomagamy potrzebującym praktycznie od samego początku, dając schronienie i przekazując artykuły pierwszej potrzeby.
Ten zryw społeczny jest fantastyczny, ale zastanawiamy się też, w jaki sposób odnaleźć się w zaistniałej sytuacji na dłużej i co doradzić, by uciekający przed wojną mogli funkcjonować w Polsce tak długo, jak będzie to konieczne.
Uchodźcy są przerażeni, zmęczeni ucieczką, wyczerpującą podróżą i często nie wiedzą, co dalej. Pomagamy im, jak możemy, ale zdajemy sobie sprawę z tego, że energii musi starczyć na dłużej. To, co możemy na pewno zrobić, to udzielać im jak najwięcej informacji, o tym, co ich czeka na granicy i gdzie uzyskać wsparcie w pierwszych chwilach po przyjeździe do nowego dla nich kraju. Tymczasowy dach nad głową i własna przestrzeń do odpoczynku i pozbierania myśli, to podstawa do dalszych działań, czyli opracowania planu, który pomoże uchodźcom stanąć na własnych nogach i rozpocząć samodzielne życie w Polsce.
Po zaspokojeniu podstawowych potrzeb, takich jak posiłek, ubranie czy nocleg, warto przygotować dla potrzebujących konkretny pomysł dalszych kroków, w kierunku odnalezienia się w nowej rzeczywistości – mówi Darya Yagovdik, kierownik ds. legalizacji w LeasingTeam Group. Na pewno warto śledzić przepisy, które są na bieżąco dostosowywane do dynamicznie zmieniającej się sytuacji. Przekazywanie informacji o systemowych rozwiązaniach i udogodnieniach to teraz najważniejsze, co możemy zrobić dla uciekających przed wojną.
Przekraczanie granicy
Podczas przekraczania granicy, warto, by uchodźca miał przy sobie najważniejsze dokumenty – paszport, akty urodzenia dzieci, dokumentację medyczną. Jeśli tych dokumentów nie ma –w aktualnej sytuacji i tak można przekroczyć granicę – również pieszo. Przy granicy funkcjonują punkty recepcyjne, do których należy się zgłosić, by otrzymać informacje, chociażby o bezpłatnych możliwościach noclegu.
Na samym początku warto podać uchodźcom kontakty na infolinie, gdzie uzyskają odpowiedzi na wszelkie pytania również w języku ukraińskim. Są to m.in.:
- infolinia dla uchodźców z Ukrainy +48 47 721 75 75
- Straż Graniczna: +48 82 568 51 19
- infolinia dla obywateli polskich oraz posiadaczy Karty Polaka przebywających w Ukrainie: +48 22 523 88 80
- infolinie udzielające wsparcia +48 47 721 75 75
- https://www.gov.pl/web/mswia/informacja-dla-uchodzcow-z-ukrainy
- https://www.gov.pl/web/udsc/ukraina - w języku ukraińskim
- miejskie punkty informacyjne
Status osób przybywających do Polski
W związku z uchwaloną przez polski parlament Specustawą, sytuacja przybywających do Polski Ukraińców będzie wyglądać w sposób następujący:
- obywatelom Ukrainy, którzy przekroczyli granicę z Polską po 24.02.2022 będzie przysługiwał legalny pobyt na terenie kraju, liczony wstecz (od 24.04.2022) na 18 miesięcy, czyli do 24.08.2023
- pobyt będzie legalny niezależnie od posiadania paszportu
- pobyt dzieci obywateli Ukrainy zostanie zalegalizowany w ten sam sposób, jak pobyt rodziców lub opiekunów
- obywatele Ukrainy muszą się udać do Urzędu Miasta/Gminy i złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL
- numer PESEL zostanie nadany wszystkim obywatelom Ukrainy, nawet jeśli nie mają ani jednego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Numer PESEL ma być potwierdzeniem pobytu w Polsce
- jeśli w trakcie udzielonego pobytu, Obywatel Ukrainy wyjedzie poza granice RP dłużej niż na miesiąc – jego pobyt zostanie anulowany.
- pobyt zostanie samoistnie przedłużony do 31.12.2022 Obywatelom Ukrainy, którzy przebywali legalnie na terytorium Polski przed 24.02.2022
Aktualnie przepisy są maksymalnie uproszczone i dostosowywane do bieżącej sytuacji. W razie wszelkich wątpliwości warto jednak skonsultować się z prawnikami lub studentami prawa, którzy
w większości udzielają Ukraińcom porad bezpłatnie.
Edukacja i praca
Większość uchodźców przybywa z dziećmi, więc poza mieszkaniem, potrzebują edukacji i pracy. Pamiętajmy, że nasi sąsiedzi nie znają ani systemu edukacyjnego w Polsce, ani procederu zatrudniania – zauważa Darya Yagovdik. Ogromną pomocą będzie więc przekazanie im niezbędnych informacji zarówno na temat przyjęcia do placówek edukacyjnych, jak i podjęcia pracy. W tej pierwszej sprawie wystarczy zadzwonić do konkretnej szkoły czy przedszkola, gdzie na pewno otrzymamy szczegóły dotyczące ewentualnego przyjęcia dzieci z Ukrainy. Jeśli zaś chodzi o pracę, wielu pracodawców z różnorodnych branż w tej chwili jest gotowych zatrudniać cudzoziemców „od ręki”, LeasingTeam Group również – mówi Darya Yagovdik. Wystarczy się umówić na pierwsze spotkanie, podczas którego ustalimy możliwości zatrudnienia – zgłosić się może każda chętna osoba bez względu na szczebel stanowiskowy.
Warto pomóc potrzebującym w umówieniu spotkania czy to z dyrektorem placówki, czy właścicielem firmy. Można też wesprzeć w napisaniu CV w języku angielskim lub polskim – taki drobny gest będzie niesamowitym wsparciem dla osób pogrążonych w rozpaczy, często zagubionych, bezradnych. Informujmy ich więc, co mają robić, przecierajmy szlaki i ułatwiajmy w samodzielnym odnalezieniu się w nowym kraju, a na pewno zostanie to odebrane jako mądra, sensowna pomoc. Jeśli chodzi o kwestie formalne zapisy w przyjętej specustawie dotyczące rynku pracy wyglądają następująco:
- obywatelom Ukrainy, którzy wjechali na terytorium PL po 24.02.2022, zostanie udzielony dostęp do rynku pracy.
- pracodawca będzie miał obowiązek zgłosić do Urzędu Pracy w ciągu 7 dni od dnia podjęcia pracy, informacje o powierzeniu pracy cudzoziemcowi
- praca będzie mogła być wykonywana do 24.08.2023
- pobyt obywatelom Ukrainy, którzy przebywali w Polsce legalnie przed 24.02.2022, zostanie samoistnie przedłużony do 32.12.2022 – sprawy związane z legalizacja ich pracy pozostanie bez zmian.
- obywatele Ukrainy, którzy przekroczyli granicę UA/PL po 24.02.2022, po 9 miesiącach czyli po 24.11.2022 będą mogli ubiegać się o wydanie karty pobytu na 3 lata z pełnym dostępem do rynku pracy bez przywiązania do konkretnego pracodawcy.
Warto zaznaczyć, że specustawa obejmuje wyłącznie obywateli Ukrainy i ich rodziny (nawet jeśli są obywatelami innego kraju). Przepisy nie obejmują cudzoziemców, którzy po 24.02.2022 przebywali na terenie Ukrainy, z wyłączeniem osób posiadających prawo pobytu stałego na Ukrainie. Jeśli w trakcie udzielonego pobytu, obywatel Ukrainy wyjedzie poza granice RP dłużej niż na miesiąc – jego pobyt zostanie anulowany.
Agencja Face It
