Mikołaj Kopernik a Elbląg

Miejscem, które zawiera najwięcej śladów obecności Mikołaja Kopernika (łącznie z grobem, gdzie obecnie prowadzone są badania nad czaszką) jest  Frombork, gdzie osiedlił się jako kanonik w 1510 roku i zmarł w roku 1543. 

Do miast w których zamieszkiwał ten wielki astronom, matematyk, prawnik, lekarz, ekonomista i doktor prawa kanonicznego należał również Toruń, gdzie w 1473 roku  urodził się, następnie Kraków, gdzie przyszły astronom studiował, także Bolonia, Padwa, Lidzbark Warmiński, Olsztyn. Jako biskup i członek Kapituły Warmińskiej bywał Kopernik również w wielu innych miejscowościach na Warmii.

Do Elbląga pierwszy raz przybył w styczniu 1504 roku, kiedy odbywał się tutaj zjazd stanów Prus Królewskich. Kopernik, jako doktor prawa kanonicznego towarzyszył wówczas swojemu wujowi Łukaszowi Watzenrode, który brał udział w zjeździe. Drugi pobyt Kopernika w Elblągu datuje się na 18-20 maja 1504 roku, czas składania przez Elblążan uroczystego hołdu królowi Aleksandrowi Jagiellończykowi, wydarzenie to miało miejsce 20 maja, tego samego dnia Kopernik w kościele parafialnym św. Mikołaja wystąpił jako świadek ogłoszenia wyroku w sprawie rozwodowej miedzy obywatelem elbląskim Filipem Holkenerem i jego żoną Katarzyną z Krugerów.

Jako miejsce sprawy źródła podają zakrystie kościoła św. Mikołaja. Kolejny, trzeci pobyt kanonika Kopernika w Elblągu źródła ustaliły z datą 1 IX 1507 roku na zjeździe stanów Prus Królewskich, również u boku biskupa Watzenrode. W okresie wojen polsko-krzyżackich (1520-1521) Kopernik mieszkał w Olsztynie, ponieważ wzgórze katedralne we Fromborku było częściowo zniszczone. Tam starał się o umocnienie obronności miasta, w tym celu zajął się sprowadzaniem z Elbląga różnych rodzajów broni ówczesnej. Natomiast opracowując reformę monetarną częściowo naraził się Elblążanom, ponieważ zabiegał usilnie o utworzenie jednej tylko mennicy w Toruniu,  wspólnej dla Prus Królewskich.

Nowa teoria astronomiczna Kopernika musiała być także przedmiotem wielu sporów, które nie ominęły Elbląga, skoro wspomina o tym nawet profesor Jan Brożek z Krakowa. Kopernik był również lekarzem i leczył między innymi  ciężko chorą siostrę proboszcza elbląskiego Achacego Freundta. Notatka na jednej z książek lekarskich podaje skład recepty wypisanej przez Kopernika chorej kobiecie.

Materiały źródłowe, między innymi; Józefa Lassota „Mikołaj Kopernik w Elblagu” 

                                                                                        H.L.