10 lutego będziemy ponownie obchodzili rocznicę wkroczenia wojsk Armii Czerwonej do Elbląga w 1945 r. Do 1989 r. można było mówić tylko i wyłącznie o wyzwoleniu miasta z rąk hitlerowskich okupantów. Teraz jednak, od 18 lat toczy się dyskusja na ten temat. Historycy lokalni są jednak zgodni - z tą datą jest spory problem.
Fakty historyczne są takie, że miasto przez ponad 300 lat należało do Polski. Dopiero rozbiory spowodowały, że Elbląg znalazł się w granicach Prus. Po przegranej przez Niemcy wojnie, w wyniku postanowień traktatu wersalskiego z 1919 r., Elbląg znalazł się w prowincji Prusy Wschodnie. Gdy na początku 1945 r. Armia Czerwona wkroczyła do Prus Wschodnich, do Elbląga zaczęli napływać żołnierze niemieccy. Pierwsze oddziały wojsk radzieckich zbliżyły się do Elbląga 23 stycznia 1945. W krótkim czasie miasto zostało otoczone z trzech stron. Rozpoczęły się ciężkie walki, które zakończyły się dopiero 10 lutego 1945 r. Miasto zostało zajęte przez sowietów. Od momentu rozpoczęcia wojny Elbląg był niemal nietknięty przez wojnę. Zaciekłe walki na przełomie stycznia i lutego obróciły je w gruz. Zniszczona została zabytkowa zabudowa Starego Miasta a także całe Śródmieście. Wielu spośród przedwojennych elblążan utonęło w czasie panicznej ucieczki na Zachód przez Zalew Wiślany. W pierwszych miesiącach po przejściu frontu Ziemie Północne były zarządzane przez radzieckie władze państwowe. W ciągu kilku miesięcy dokonały one wywozu w głąb ZSRR wszystkich maszyn i wyposażenia elbląskich fabryk. Kalkuluje się, że straty poniesione z tego powodu przewyższają straty spowodowane działaniami wojennymi. 19 maja 1945 przed ratuszem odbyła się uroczystość przekazania przez radziecką Komendanturę symbolicznych kluczy do miasta władzom polskim, które powołano 3 kwietnia. Po ponad 170 latach Elbląg ponownie znalazł się w granicach państwa polskiego.
Jednak lokalni pasjonaci historii nie zgadzają się, aby datę 10 lutego 1945 r. określać jako wyzwolenie miasta.
- To na pewno nie jest ani wyzwolenie, ani zdobycie miasta - mówi Jerzy Zaskiewicz, autor, wydawca i pasjonat lokalnej historii. - Przecież tak naprawdę wojska niemieckie opuściły Elbląg. Nie było kapitulacji miasta. Czerwonoarmiści wkroczyli do opuszczonego Elbląga i zaczęli grabież na wielką skalę. Więc jak można mówić w ogóle o zdobyciu czy wyzwoleniu? Na pewno nie ma też powodu czcić Armii Czerwonej. Sowieci zniszczyli doszczętnie miasto. Jeśli już mamy organizować jakieś obchody pod pomnikiem Armii Czerwonej, to tylko ku pamięci poległych żołnierzy radzieckich. Na pewno jednak ta data to wielki problem naszej lokalnej historii.
Z taką opinią zgadza się historyk Lech Słodownik, który dziwi się iż po 18 latach od odzyskania przez Polskę suwerenności, nadal oficjalnie obchodzimy "wyzwolenie Elbląga".
- My, Elblążanie mamy z tą datą duży problem - mówi Lech Słodownik. - Najlepiej o odczucia zapytać dawnych mieszkańców Elbląga. Niech Oni powiedzą, czy jest co świętować. To tak, jakby pytać mieszkańca miasta czy się cieszy, że obcy żołnierze weszli do jego domu, zabili ojca, zgwałcili matkę i zabrali dobytek. Trzeba też pamiętać, że w lutym 1945 r. w Jałcie dopiero ustalano nowy podział Europy po wojnie. W momencie wejścia wojsk sowieckich do Elbląga, nikt jeszcze nie wiedział, czy to miasto znajdzie się w granicach Polski. Myślę więc, że dzień 10 lutego 1945 r. powinniśmy rozumieć jako datę, która umożliwiła ponowne przyłączenie Elbląga do Polski. Na pewno jednak nie możemy mówić o wyzwoleniu miasta.
Na potwierdzenie swoich słów Lech Słodownik dodaje, że po wkroczeniu wojsk Armii Czerwonej do Elbląga, w Moskwie oddano salwy armatnie.
- Rosjanie tak robili na wieść o zdobyciu kolejnego niemieckiego miasta - mówi Słodownik. - Nawet oficjalny komunikat radziecki mówił, że zdobyto miasto Elbing.
Gerhard, obecnie mieszkaniec Malborka i członek Stowarzyszenia Mniejszości Niemieckiej w Polsce, unika rozmowy na ten temat.
- Chcę tylko powiedzieć, że wojna to była wielka tragedia. Także dla mieszkańców takich miast jak Elbląg czy Malbork - mówi mężczyzna. - Jeśli chodzi o 10 lutego 1945 r. to trzeba pamiętać, że mieszkańcy Elbląga uciekali przed Armią Czerwoną. Ci, którzy pozostali, często byli mordowani. Nie sądzę, aby dla dawnych mieszkańców miasta ta data kojarzyła się dobrze.
Niedziela, 8.09.2024, Imieniny: Maria, Nestor, Radoslaw
Nie masz konta?
Zarejestruj się »
"Wyzwolenie Elbląga" - brzmi podobnie jak '"polskie obozy koncentracyjne" - wg. TV - France 2 (dzisiaj polska ambasada w Paryżu zgłosiła w tej sprawie stosowny protest). A według pasjonata Zaskiewicza - armia sowiecka stała od 23 stycznia do 10 lutego 1945 roku - pod murami Elbląga - i czekała cierpliwie aż "wojska niemieckie opuszczą Elbląg". To zaiste rewelacja historyczna !
"Lech Słodownik, który dziwi się iż po 18 latach od odzyskania przez Polskę suwerenności, nadal oficjalnie obchodzimy "wyzwolenie Elbląga" - przecież non stop w Elblągu rządzą czerwoni, więc nie ma się co dziwić, ze ciągle obchodzimy "wyzwolenie Elbląga".
Gdzie są masowe groby byłych miszkańców i żołnierzy niemieckich gdzie sovieci ich zagrzebali...!
Uwazam, ze dzisiejszy Elblag to nie to samo miasto co przed wojna. Nie ma tamtych mieszkanców i tamtej architektury. To calkiem nowe miasto. Kilkusetletnia ciaglosc miasta zostala przerwana. Bolszewicy zniszczyli i rozkradli wszystko, co mogli. Nie mozna wiec mowic o wyzwoleniu,a o zdobyciu Elbinga. Nie powinnismy wiec wogole swietowac 10 lutego - to nie ma zadnego sensu
WYZWOLENIE OD PRAWA DO ZYCIA
Zgadzam sie w pelni z" liber75", po 300 latach Elbląg powrócił do Polski, i to jest Fakt - ale to co rosjanie zrobili po wejsciu do miasta, jest straszne, i ten czas to wielka tragedia dla naszego miasta. Nie powinno być mowy o wyzwoleniu, a raczej o jego zagładzie i zniszczeniu dokonanemu przez jego "wyzwolicieli....
jaki Prezydent takie święto
zgadzam się całkowicie z komentarzem Arti
nikt wtedy nie wiedział ,że Elbląg będzie polski Niemcy uciekając mieli nadzieje na powrót a Rosjanie szli i po prostu gonili Niemca faktem jest ,że zniszczyli i rozkradli miasto ale czyż Niemcy nie postępowali podobnie z narodami które podbili ?
Dawnym mieszkańcom ta data na pewno nie będzie sie dobrze kojarzyła. Ich dobra data to 01.09.1939r. Potem 4 lata Ery Panów-super czasy, dostatek, niewolnicy do pracy itp. A następnie czas zapłaty za krzywdy wyrządzone milionom ludzi. I od tamtej pory Hitler był bebe.