"Oddajemy hołd temu, który nauczył nas wiązać miłość Boga i Ojczyzny"

Dziś, 22 stycznia, w Parku Traugutta odsłonięto pamiątkową tablicę na Obelisku Romualda Traugutta z okazji 151. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Obelisk upamiętniał dotychczas założenie w 1960 roku przez elblążan Parku, z okazji obchodów 1000-lecia Państwa Polskiego. Po odnowieniu starej tablicy, dodano i odsłonięto nową, nawiązującą bezpośrednio do osoby Romualda Traugutta i bohaterów Powstania Styczniowego.

Dzisiejszą uroczystość w Parku Traugutta w szczegółach przygotowała grupa Odtwórców Historycznych pod kierunkiem Piotra Imiołczyka, nauczyciela historii w ZSZ nr 1 - Dla mnie Powstanie Styczniowe ma wyjątkowo ważne znaczenie - mówił dziś Piotr Imiołczyk. - Mój pra-przodek, Andrzej Potocki w nim uczestniczył i zginął na Syberii. To jest pamięć historyczna, która jest nie tylko pamięcią powszechną, ale jest to też pamięć mojej własnej rodziny. W powstaniu styczniowym brało udział w tzw. partiach ponad 300 tys ludzi. Ponad 40 tys. to byli to urzędnicy tajnego państwa. Ile osób uczestniczyło w manifestacjach - nikt nie wie. Ale to co jest najważniejsze w tym powstaniu to to, że kto miał się określić jako Polak, to się określi. Dlatego mamy tak wspaniały naród.

W obecności władz miejskich, radnych Rady Miejskiej, wojska, grupy Odtwórców Historycznych, ale przede wszystkim - młodzieży z elbląskich szkół i mieszkańców naszego miasta, dokonano uroczystego odsłonięcia drugiej tablicy na obelisku - Powstańcy walczyli o upragniona przez Polaków niepodległość, ale do walki przyłączyli się również ochotnicy z innych krajów europejskich - mówił dziś Jerzy Wilk, prezydent Miasta. - Ale wielkie zdarzenia to również wielkie jednostki. W powstaniu styczniowym był to jego ostatni dyktator, Romuald Traugutt. W 151. rocznicę tego wydarzenia odsłaniamy obelisk, który zyskuje nową tablicę.

Nowa tablica nawiązuje do słów kardynała Stefana Wyszyńskiego - oddajemy hołd temu, który nauczył nas wiązać miłość Boga i Ojczyzny - Cieszę się, że szanując pracę poprzednich pokoleń elblążan, którzy w hołdzie Trauguttowi zorganizowali w tym miejscu park, możemy dziś odsłonić drugą tablicę, nawiązująca wprost do osoby generała i powstańców styczniowych - dodaje prezydent.

Podczas dzisiejszej uroczystości został także odczytany Manifest Tymczasowego Rządu Narodowego - Manifest otrzymał każdy z oddziałów tzw. partii, które "W imię Orła, Pogoni i Archanioła", Z Królestwa Polskiego, Litwy i Ukrainy, w nocy z 22 na 23 roku rozpoczęły ataki na jednostki cara Rosji na ziemi polskiej, litewskiej i na Rusi - tłumaczy Piotr Imiołczyk. - Słowa Manifestu można także dostosować do dzisiejszych słów, okoliczności; w każdej sytuacji i w każdym miejscu.

Powstanie Styczniowe (styczeń 1863 - wczesna jesień 1864) było największym polskim powstaniem narodowym. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono około 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, około 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię. Około 10 tys. wyemigrowało. Wilno zostało spacyfikowane przez oddziały Murawjowa Wieszatiela.

Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej. W 1867 r. zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet, w 1869 r. zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską, w latach 1869-1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie, doprowadzając je tym samym do upadku, w 1874 r. zniesiono urząd namiestnika, w 1886 r. zlikwidowano Bank Polski. Skasowano klasztory katolickie w Królestwie, skonfiskowano około 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Po stłumieniu powstania znaczna część społeczeństwa Królestwa i Litwy uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej.