Rak piersi w początkowym okresie rozwoju przebiega najczęściej bezobjawowo

Październik już od 1985 roku uznawany jest na całym świecie za miesiąc świadomości raka piersi. Nowotwór ten  jest jednym z najwcześniej poznanych nowotworów u człowieka – jego pierwsze opisy znajdują się już w egipskich tekstach sprzed 5 tysięcy lat. W 99% przypadków rak sutka (piersi) występuje u kobiet i jest nowotworem wywodzącym się z nabłonka przewodów lub zrazików gruczołu sutkowego.

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie Szacuje się, że co roku raka piersi rozpoznaje się u blisko 1,7 miliona kobiet, a ponad 500 tysięcy umiera z tego powodu. W Polsce rak piersi w ostatnim stuleciu stał się jednym z największych zagrożeń przedwczesnej umieralności kobiet. Rak piersi występuje również u mężczyzn, choć bardzo rzadko. Czynniki ryzyka rozwoju choroby są złożone, jednak kluczowy wpływ wdają się mieć czynniki związane ze stanem hormonalnym. Czynnikiem, który znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na raka sutka, jest obecność u danej osoby mutacji genu BRCA1 lub genu BRCA2.

Rak piersi w początkowym okresie rozwoju przebiega najczęściej bezobjawowo. Rokowanie w każdej chorobie nowotworowej zależy ściśle od zaawansowania choroby, co podkreśla znaczenie wczesnego wykrycia. W badaniu przedmiotowym stwierdza się guz wyczuwalny palpacyjnie, najczęściej w kwadrancie górnym zewnętrznym. Uwagę zwrócić powinno wciągnięcie skóry lub brodawki, poszerzenie żył skóry sutka, a także zaczerwienienie skóry lub jej zgrubienie (objaw skórki pomarańczy) lub owrzodzenie. Czasem pojawia się wyciek treści krwistej z brodawki. Nieodłącznym elementem badania jest sprawdzenie czy są powiększone węzły chłonne pachowe i nadobojczykowe. W onkologii rozróżniane są dwa etapy poznania zmian nowotworowych. Pierwszym z nich jest stwierdzenie nieprawidłowości, a więc wykrycie guza, a drugim rozpoznanie, czyli ustalenie charakteru zmiany (nienowotworowa lub nowotworowa), jak również bliższe określenie cech nowotworu. W przypadku raka piersi, do podstawowych metod wykrywania zmian zaliczamy badanie palpacyjne (przed dotyk), badanie mammograficzne i badanie ultrasonograficzne. Należy podkreślić, że nie są to metody pozwalające na jednoznaczne rozpoznanie nowotworu, a w szczególności rozpoznanie jego złośliwego charakteru. Podstawowym badaniem, które pozwala na ustalenie takiego rozpoznania, jest biopsja.

Mimo możliwości poddania się badaniom przesiewowym, raki piersi nadal najczęściej wykrywane są przez same pacjentki lub ich partnerów. Każda kobieta powinna mieć świadomość konieczności badania piersi. Począwszy od 20 roku życia, systematyczne, comiesięczne samobadanie powinno przerodzić się w nawyk kontynuowany przez całe życia. Samobadanie piersi najlepiej przeprowadzić tydzień po zakończeniu miesiączki, kiedy piersi nie są obrzmiałe i tkliwe w dotyku. Po menopauzie i po ustaniu miesiączkowania badanie należy wykonywać w wybranym dniu miesiąca.

Warto zapoznać się z badaniami naukowymi, które mówią, że pomidory są nieocenione w profilaktyce przeciwnowotworowej ponieważ zawierają dużo likopenu. Likopen w mniejszej ilości niż w pomidorach znajduje się też w owocach dzikiej róży, arbuzach, morelach i czerwonych grejpfrutach. Udowodniono, że likopen, który najobficiej występuje właśnie w pomidorach, zapobiega zachorowaniu na raka prostaty, zmniejszając ryzyko rozwoju tego nowotworu aż o 30%. Dobroczynne działanie likopenu polega na neutralizacji wolnych rodników. Reaktywne i toksyczne wolne rodniki są produktem ubocznym procesów biochemicznych związanych z oddychaniem komórkowym. Są one zdolne w ułamku sekundy uszkodzić białka i DNA w komórkach i tym samym stają się w znacznej mierze odpowiedzialne za ich starzenie i degenerację. Działanie antyoksydantów dopełniają enzymy, które naprawiają powstałe uszkodzenia komórek i zapobiegają ich transformacji nowotworowej. Likopen jest rozpuszczalny w tłuszczach i najlepiej przyswajany przez organizm z produktów w postaci przetworzonej np. w formie keczupu, koncentratu pomidorowego,  sosu pomidorowego, czy zupy pomidorowej z dodatkiem oliwy z oliwek (tłuszcz poprawia przyswajalność likopenu) czyli paradoksalnie jest jego więcej w produktach niż świeżych pomidorach. Znajduje się także w żywności przetworzonej, pełni funkcję naturalnego barwnika. W  wykazie barwników dozwolonych do stosowania w żywności, na opakowaniach oznaczany jest symbolem E160d.


SAMOBADANIE PIERSI
każda kobieta od 20 roku życia powinna wykonywać samobadanie piersi raz w miesiącu, najlepiej między 6 a 9 dniem cyklu.

ULTRASONOGRAFIA PIERSI (USG)
podstawowa metoda diagnostyczna raka piersi dla młodych kobiet – do 40 roku życia. Najlepiej jest wykonać je w pierwszej połowie cyklu miesięcznego.

BADANIE MAMMOGRAFICZNE PIERSI
badanie skuteczne, uznawane za najlepszą metodę wykrywania raka piersi we wczesnym stadium, ale dedykowane starszym kobietom. Mammografia jest badaniem przesiewowym refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia, objęte są nim kobiety w wieku 50 – 69 lat. Dla młodszych kobiet ten rodzaj badania jest mniej skuteczny ze względu na inną budowę piersi.


Źródło: M. Śniadecki, Kryteria rozpoznawania i wczesne objawy chorób nowotworowych, Gdańsk 2015; D. Khayat, Prawdziwa dieta antyrakowa, Kraków 2012; O. Gillie, Uciec przed rakiem, profilaktyka chorób nowotworowych dzięki diecie, Warszawa 2000.
 

Zdrowy Elbląg