Zasiłek macierzyński przysługuje Ci, gdy urodzisz dziecko lub przyjmiesz na wychowanie dziecko do lat 7 (a jeśli ma odroczony obowiązek szkolny – do lat 10), także jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej), oraz:
• jesteś objęty ubezpieczeniem chorobowym,
• jesteś na urlopie wychowawczym,
• nie jesteś objęty ubezpieczeniem chorobowym, ale Twoje zatrudnienie ustało, gdy byłaś
w ciąży, i:
— było spowodowane upadłością lub likwidacją pracodawcy,
— nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, co potwierdza prawomocny wyrok sądu.
Wówczas do dnia porodu przysługuje Ci zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Przez jaki czas przysługuje Ci zasiłek macierzyński
Zasiłek macierzyński przysługuje Ci przez okres ustalony w kodeksie pracy jako okres:
urlopu macierzyńskiego (jego długość zależy od tego, ile dzieci urodzisz podczas jednego porodu) oraz urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (jego długość zależy od tego, ile dzieci przyjmiesz jednocześnie na wychowanie). Z tych urlopów możesz korzystać przez:
• 20 tygodni (140 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie jedno dziecko,
• 31 tygodni (217 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie dwoje dzieci,
• 33 tygodnie (231 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie troje dzieci,
• 35 tygodni (245 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie czworo dzieci,
• 37 tygodni (259 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie pięcioro i więcej dzieci.
urlopu rodzicielskiego (jego długość zależy od tego, ile dzieci urodzisz podczas jednego porodu lub przyjmiesz jednocześnie na wychowanie).
Z tego urlopu możesz korzystać przez:
• 32 tygodnie (224 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie jedno dziecko,
• 34 tygodnie (238 dni) – gdy urodzisz lub przyjmiesz na wychowanie więcej niż jedno dziecko.
Jeżeli jesteś ubezpieczonym ojcem dziecka, zasiłek macierzyński przysługuje Ci za okres urlopu ojcowskiego. Wynosi on do 2 tygodni. Może on być wykorzystany do ukończenia przez dziecko
2 roku życia, maksymalnie w dwóch częściach po tydzień każda. W tym samym czasie matka dziecka może przebywać na urlopie macierzyńskim a Ty na urlopie ojcowskim.
Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu ojcu dziecka w przypadku śmierci matki dziecka, porzucenia przez nią dziecka lub gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym.
Przez pierwsze 20 tygodni to mama dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego – 6 tygodni można wykorzystać jeszcze przed porodem, a kolejne – po narodzinach dziecka. Po spędzaniu 14 tygodni
w domu może mama wrócić do pracy i pozostałe 6 tygodni urlopu przekazać ojcu dziecka. Wniosek o rezygnację z urlopu macierzyńskiego kobieta powinna złożyć najpóźniej 14 dni przed planowanym powrotem do pracy. Musi do niego dołączyć zaświadczenie od pracodawcy ojca dziecka, że złożył on wniosek o przejęcie urlopu.
Urlop rodzicielski
Po 20 tygodniowym urlopie macierzyńskim rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego
w wymiarze 32 tygodni, a w przypadku porodu wielorakiego do 34. Urlop ten przysługuje również
w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie. Urlop rodzicielski może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach, nie później niż do ukończenia przez dziecko 6 roku życia (do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia).
Urlop może zostać udzielony w nie więcej niż 4 częściach, stanowiących wielokrotność tygodnia, przypadających bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, lub po poprzedniej części urlopu rodzicielskiego. Ten urlop oboje rodzice mogą wykorzystać wspólnie lub podzielić między siebie.
W jakiej wysokości przysługuje Ci zasiłek macierzyński
Zasiłek macierzyński przysługuje Ci w wysokości:
• 100% kwoty, od której oblicza się wysokość zasiłku (podstawy jego wymiaru) przez pierwszą część okresu jego pobierania (urlop macierzyński, urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz 6 tygodni urlopu rodzicielskiego) i 60% tej podstawy przez pozostałą część urlopu rodzicielskiego,
• 80% kwoty, od której oblicza się wysokość zasiłku (podstawy jego wymiaru), przez cały okres jego pobierania, jeśli złożysz wniosek o zasiłek w pełnym wymiarze w czasie 21 dni od urodzenia dziecka lub przyjęcia go na wychowanie.
Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego przysługuje Ci w wysokości 100% podstawy jego wymiaru.
Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługuje Ci w wysokości 100% podstawy jego wymiaru.
Kiedy można wnioskować o podwyższenie zasiłku macierzyńskiego?
Od 1 stycznia 2016 r. kwota zasiłku macierzyńskiego nie może być niższa niż świadczenie rodzicielskie, czyli 1000 zł. netto. Jeżeli miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszona
o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych (zasiłek macierzyński w kwocie netto) jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, pracodawca gdy jest płatnikiem zasiłków lub ZUS, powinien dokonać wyrównania. Tak więc prawo do podwyższenia zasiłku macierzyńskiego mają osoby, które otrzymują zasiłek macierzyński w kwocie niższej niż 1000 zł. netto.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres:
• urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopu rodzicielskiego.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego nie przysługuje:
• ubezpieczonemu pobierającemu zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego,
• osobie pobierającej zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego jest wypłacane bez wniosku świadczeniobiorcy.
Aby otrzymać dopłatę do świadczenia należy przedłożyć płatnikowi zasiłku oświadczenie, czy zasiłek macierzyński przysługuje również z innego tytułu. Jeżeli osoba jest zatrudniona u dwóch płatników
i łącznie zasiłek macierzyński jest niższy niż 1000 zł. wówczas ubezpieczony decyduje który
z płatników ma dokonać dopłaty. Jeżeli jednym z płatników zasiłku jest ZUS, wówczas dopłaty dokonuje ZUS. Warunkiem jest dostarczanie co miesiąc zaświadczenia od drugiego płatnika
o wysokości wypłaconego świadczenia.
W przypadku gdy matka i ojciec dziecka jednocześnie pobierają zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego i miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługująca każdemu z nich jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje odrębnie każdemu z rodziców dziecka.
W przypadku, kiedy zasiłek macierzyński będzie przysługiwał za część miesiąca – kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego będzie ustalana w stosunku do pomniejszonej proporcjonalnie kwoty świadczenia rodzicielskiego.
Kwotę świadczenia rodzicielskiego za część miesiąca oblicza się poprzez podzielenie miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który zasiłek macierzyński przysługuje (wynik podlega zaokrągleniu do 1 gr. według ogólnych zasad) oraz pomnożenie przez liczbę dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński. Otrzymany wynik podlega zaokrągleniu do 10 gr. w górę.
Anna Ilukiewicz
Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS
województwa warmińsko-mazurskiego