Święto 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej

W dniu 16 września 2016 roku, 16 Pomorska Dywizja Zmechanizowana im. Króla Kazimierza JAGIELLONCZYKA obchodzić będzie 97. rocznicę swego istnienia. Z tej okazji został przygotowany bardzo bogaty program obchodów naszego święta. Będziemy go Państwu przedstawiać, jednocześnie przypominając historię i współczesność naszej 16 Dywizji.

Dziś chcielibyśmy przedstawić Państwu historię naszego Związku Taktycznego od jego powstania do roku 1939.

Historia i tradycje oręża 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej sięgają początku XX wieku i wiążą się z tworzeniem w latach 1919 - 1946 regularnych jednostek armii powstania wielkopolskiego. Duży napływ ochotników z Pomorza i Kaszub do formowanej 4 Dywizji Strzelców Wielkopolskich spowodował, że 16 sierpnia 1919 roku, dywizja otrzymuje nazwę Dywizji Strzelców Pomorskich. Jej pierwszym dowódcą mianowano płk Stanisława Wilhelma Skrzyńskiego. Pierwszym pułkiem wchodzącym w skład dywizji był Toruński Pułk Strzelców, w dalszej kolejności powstawały pułki strzelców: Grudziądzki, Starogardzki i Kaszubski. Brak wykwalifikowanej kadry artyleryjskiej opóźnił proces tworzenia pododdziałów artylerii dywizyjnej. Wspólnym elementem podkreślającym polskość oddziałów dywizji był biały orzełek noszony na rogatywkach. Formowanie oddziałów łączyło się z pokonywaniem wielu trudności o charakterze logistycznym. 24 października 1919 roku Józef Piłsudski przejmuje dowodzenie Kaszubskim Pułkiem Strzelców. W dniu 6 marca 1920r. DSP otrzymuje numer 216 i nazwę 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty. Wszystkim pododdziałom dywizji nadano numer 16.

Formowanie dywizji odbywało się w Poznaniu, Inowrocławiu, Modlinie, Włocławku, Głownie i Toruniu. W styczniu 1920 r., oddziały Dywizji Strzelców Pomorskich wkraczają na Pomorze Gdańskie, przyznane Polsce decyzją traktatu wersalskiego. Pod koniec kwietnia 1920 roku, 16 PDP rozpoczęła przygotowania do wymarszu na front. Szlak bojowy 31 Brygady utworzonej na bazie 63 i 64 pp. wiódł przez miejscowości: Rzeczyca, Czarnobyl, Krzywicze, Pankraty. Pod koniec czerwca 1920 r., 66 pp., dowodzony przez ppłk Jarnuszewicza „wyciął” pułk Lenina pod Bobrujkami, a 16 sierpnia 1920 r. 16 PDP w składzie Grupy Uderzeniowej rozpoczyna natarcie i bez większego oporu ze strony nieprzyjaciela, 25 sierpnia osiąga granice Prus Wschodnich w rejonie Łomży.

Od 14 września dywizja walczyła w rejonie Dywina i Horodca. Po zdobyciu Horodca kontynuowała natarcie opanowując  kolejno Drohiczyn, Hoszewo, Chomsk i Nieswież. Po zakończeniu działań wojennych oddziały 16 PDP powracają na Pomorze - 65 pp. do Starogardu Gdańskiego i Gniewu, 63 pp. do Torunia, 64 pp. i 16 pap. do Grudziądza, 66 pp. do Kościerzyny i Kartuz, a następnie przegrupowuje się do Chełmna. Za waleczność i męstwo odznaczono 133 żołnierzy dywizji srebrnym Krzyżem Virtuti Militari V klasy, zaś 389 żołnierzy Krzyżem Walecznych. 22 września 1929 roku na rynku w Grudziądzu pułki (bez 66 pp.) otrzymują sztandary ufundowane przez lokalne społeczności.

W czasie zamachu majowego (1926r.), żołnierze dywizji opowiadają się po stronie legalnej władzy. Przed wybuchem II wojny światowej, 16 PDP włączona zostaje w skład Grupy Operacyjnej "Wschód" armii Pomorze. Po mobilizacji, dywizja zajmuje odcinek obrony na rzece Osie od Grudziądza do ujścia rzeki Lutryny. Dopiero 2 września 1939 roku dowódcą 16 PDP zostaje płk Zygmunt Bohusz – Szyszko,  przygotowuje plan przeciwuderzenia na Niemców "od Mełna w kierunku wioski Słup do Osy i wzdłuż rzeki w bok walczącego nieprzyjaciela". Do jego realizacji jednak nie dochodzi. Po planowanym odwrocie, od 9 września 16 PDP walczyła w ramach operacji nad Bzurą. W dniu 12 września dywizja zdobywa Łowicz, ale otrzymuje rozkaz odwrotu na północny brzeg Bzury i przejścia do obrony na odcinku Małaszyce - Zabostów. 14 września żołnierze ponownie zdobywają Łowicz, okupując swój sukces bojowy dużymi stratami w ludziach i sprzęcie. Wieczorem, 16 września 16 PDP otrzymuje rozkaz przegrupowania się w rejon Czerniew - Kiernozia. Z 17 na 18 września tylko 65 pp. i dwóm batalionom 64 pp. udaje się przebić w kierunku Iłowa. W nocy z 18 na 19 września 1939 r. dywizja zostaje rozbita w Puszczy Kampinoskiej.

Do udziału w uroczystych obchodach rocznicy powstania dywizji chcemy szczególnie gorąco zaprosić mieszkańców Elbląga i regionu, w tym dzieci i młodzież. Zapraszamy także bardzo gorąco kombatantów, rannych, poszkodowanych oraz weteranów działań poza granicami kraju, byłych żołnierzy oraz sympatyków dywizji, skupionych w Elbląskim Stowarzyszeniu Generałów i Oficerów Starszych Wojska Polskiego, Stowarzyszeniu Sympatyków 16 PDZ oraz innych organizacji i stowarzyszeń, skupiających kombatantów, byłych żołnierzy  i pracowników wojska.  Przecież to nasze wspólne Święto.

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM OBCHODÓW 97. ROCZNICY POWSTANIA 16 POMORSKIEJ DYWIZJI ZMECHANIZOWANEJ.

16 WRZEŚNIA 2016 ROKU.
 
1.      15.00. – Uroczysta Msza Święta w intencji Ojczyzny i Żołnierzy 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej, którą odprawi JE Biskup Elbląski Jacek JEZIERSKI – Katedra św. Mikołaja w Elblągu;
2.      17.00. – Uroczysty Apel z okazji 97. rocznicy powstania 16 PDZ – Plac przed Ratuszem Staromiejskim – Stare Miasto w Elblągu – w programie uroczystości m. in. defilada pododdziałów, pokaz musztry paradnej oraz występ Orkiestry Wojskowej z Elbląga.
 
11. 00 – 19. 00. – Festyn dla mieszkańców Elbląga i regionu, a w tym między innymi – prezentacja i promocja miast garnizonowych, w których stacjonują nasze jednostki, prezentacja dorobku kulturalnego – występy zespołów i ośrodków kultury, pokazy sprzętu wojskowego, koncert Orkiestry Wojskowej z Elbląga, pokazy działania pododdziałów rozpoznawczych i ogólnowojskowych, zawody, konkursy  i zabawy dla dzieci i młodzieży oraz wiele innych atrakcji, rozrywki i dobrej żołnierskiej zabawy. Wszystko to na Starym Mieście w Elblągu – „u stóp” Bramy Targowej.
 
Jednocześnie zachęcamy do odwiedzenia naszej strony internetowej, gdzie mogą się Państwo zapoznać z historią i teraźniejszością 16 Dywizji Zmechanizowanej 
www.16dz.wp.mil.pl

W związku z planowanymi uroczystymi obchodami Święta 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej, informujemy – szczególnie elbląskich kierowców – o utrudnieniach i ograniczeniach w ruchu drogowym na terenie Starego Miasta w Elblągu, Utrudnienia będą występowały w dniu 15. 09. 2014 roku w godz. 10. 00 – 12. 00. oraz w dniu 16. 09. 2016 roku w godz. 15. 00 – 19. 00.

Za utrudnienia serdecznie przepraszamy!!!
 

mjr Zbigniew Tuszyński