Słońce Boga Ra, dom Kataryniarza i dawny konsulat szwajcarski, czyli Elbląg jakiego nie znamy

O tym, jak wiele tajemnic skrywa jeszcze nasze miasto, mogli się przekonać wszyscy, którzy w sobotę, 26 lipca, wzięli udział w kolejnym cyklu wędrówek po Elblągu. Tym razem przewodnicy opowiedzieli ciekawostki związane z obecną Aleją Grunwaldzką.

Historia Placu Grunwaldzkiego ma bardzo długą tradycję; powstał w I poł. XVII wieku; początkowo nosił nazwę Placu przy Bramie Holenderskiej, przy której niegdyś rozpoczynała się nowa część miasta Elbląg.

Plac nabrał większego znaczenia dopiero w XIX wieku, kiedy w Elblągu utworzono starostwo powiatowe. Nieopodal niego biegły trzy ulice: 3 Maja (dawna Świętojańska), Janowska (Pańska) oraz Fabryczna (dawna ul. Komnicka). Aby podkreślić reprezentatywny charakter placu, swego czasu ustawiono na nim posąg Tezeusza, pochodzący ze zbiorów cesarzowej austriackiej, Elżbiety Bawarskiej (Sissi) - Posąg kilkukrotnie przenoszono; przez kilkanaście lat stał np. w Parku Traugutta, by ostatecznie ozdobić wejście do Hotelu Arbiter – mówi Grzegorz Rembacz, przewodnik PTTK Odział Ziemi Elbląskiej. - Na początku wieku na Placu Grunwaldzkim (na wysokości obecnej restauracji Figaro – red.) ustawiono także francuski pisuar „ślimak”, a na przeciwległym brzegu Alei Grunwaldzkiej stała hala widowiskowa po dawnych zakładach Komnicka, która nieszczęśliwie spłonęła. W tym, miejscu w 1899 roku, wybudowano także kolej nadbrzeżną, która przez Frombork łączyła Elbląg z Braniewem, a która biegła przez ul. 1-Maja w kierunku dzisiejszej ulicy Stoczniowej, gdzie znajdował się Dworzec Miasto.

Bardzo ciekawie przedstawia się także lewa zabudowa Al. Grunwaldzkiej. Widzimy tu piękne, XIX-wieczne kamienice, które nadawały tej ulicy charakter wielkomiejski. Największy rozwój ulicy przypada na połowę XIX wieku, kiedy doprowadzono do Elbląga kolej łączącą Berlin z Królewcem. Wszyscy pasjonaci historii naszego miasta zapewne wiedzą, że po prawej stronie ulicy (obecne zabudowania ELZAM-u), znajdowały się też zakłady lokomotyw Schichaua.

Jedną z piękniejszych, tutejszych kamienic, jest zapewne ta, w której obecnie mieści się siedziba Związku Nauczycielstwa Polskiego (Al. Grunwaldzka 31) – Wybudowana w latach 30. XX wieku jako serownia, w której codziennie przerabiano ok. 160 tys. litrów mleka. Warto wspomnieć, że zgromadzone w piwnicy zapasy sera ochroniły ludzi przed głodem podczas drugiej wojny światowej – dodaje Brygida Gawron, przewodniczka.

Ciekawą historię posiada także budynek przy Al. Grunwaldzkiej 45. Zdobiony na styl antyczny z kolumnami i portykiem stanowił masz-masz koncepcji architekta; czujne oko dostrzeże bowiem w najwyższej części kamienicy egipskie słońce z wizerunkiem boga Ra (Re) – Niegdyś w kamienicy tej znajdował się konsulat szwajcarski; przed wojną Elbląg zamieszkiwało bowiem ok. 2 tys. tej narodowości. – kontynuuje Brygida Gawron. - Oprócz tego, w Elblągu znajdowały się także konsulaty Danii, Estonii, Szwecji i Holandii. Konsulat szwajcarski był zaś jedynym budynkiem w naszym mieście, który posiadał z tyłu wejście dla służby. Tutaj znajdowała się także fabryka pędzli. Po II Wojnie światowej budynek stanowił pierwszą siedzibę starostwa powiatowego.

Nieopodal dawnego konsulatu znajdował się hotel „Bahnhofhotel”; obecny hotel „Sowa”, zaś naprzeciwko dworca PKP stoi odnowiony dom Kataryniarza – Historia mówi, że wybudował go muzyk, z pieniędzy, które zarobił z gry na katarynce – dodaje przewodniczka. To właśnie w tym budynku swego czasu zamieszkiwali pradziadkowie obecnej Kanclerz Niemiec, Angeli Merkel - Emil i Emma Drange, którzy cicho spoczywają na cmentarzu ewangelickim przy ul. Sadowej.

Alej Grunwaldzka to również plac i zabudowania dworcowe. Sam dworzec powstał w II połowie XIX wieku. Miejsce to przez lata niewiele się zmieniło, jednak kiedyś, w miejscu, gdzie dziś w świetle słońca odbija się żółta kostka brukowa, ongiś zaprojektowano niewielki park. Był tu nawet staw, który później zasypano, a w miejscu obecnego dworca PKS znajdowało się boisko do piłki nożnej, które zimą zalewano wodą. Tak zamarznięte służyło amatorom jazdy na łyżwach.