Co się ze mną stanie, jak się zestarzeję? Czyli, jak opiekujemy się osobami starszymi w Elblągu

Światowa Organizacja Zdrowia uważa społeczeństwo za stare, jeżeli liczba osób, które są w wieku powyżej 65 lat, przekracza 6 procent społeczeństwa. - Ilość osób starszych w ostatnich latach znacznie wzrosła i ta tendencja się utrzymuje. W województwie warmińsko-mazurskim, jest około 16 procent ludzi, które ukończyły 65 rok życia  – mówi lekarz Mariola Turek – Stępień, kierownik Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego Szpitala Miejskiego w Elblągu. Nasze województwo jest jednym z najstarszych, ale ten problem dotyczy całego kraju. Jak w naszym mieście opiekujemy się osobami starszymi? 

O jakość opieki nad osobami starszymi postanowiliśmy zapytać specjalistów. Na nasze pytania odpowiedzieli: lekarz Mariola Turek – Stępień - kierownik Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego Szpitala Miejskiego w Elblągu, Mirosława Grochalska - dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Marek Gulda - dyrektor Domu Pomocy Społecznej "Niezapominajka" oraz Anna Podhordecka - Członek Zarządu Stowarzyszenia na rzecz Hospicjum Elbląskiego.

Szpital Miejski – Zakład Opiekuńczo-Leczniczny

W Szpitalu Miejskim w Elblągu funkcjonuje Zakład Opiekuńczo-Leczniczy jest to zakład stacjonarny, udzielający świadczenia całodobowe. ZOL dysponuje 34 łóżkami, placówka nie jest zakładem bezpłatnym. Rodzina uiszcza 70 procent świadczenia. W ubiegłym roku Szpital starał się o dofinansowanie na otwarcie oddziału geriatrii. - Projekt, który złożył Szpital został zaakceptowany i otrzyma on dofinansowanie na około 30. łóżkowy oddział geriatryczny – mówi lekarz Mariola Turek – Stępień. - Być może pierwsze kroki zostaną poczynione w przyszłym roku. Co ważne, hospitalizacja chorego w specjalistycznym oddziale geriatrycznym zmniejsza koszty hospitalizacji, bo ten oddział dysponuje właściwą obsadą, rehabilitantem, logopedą czy psychiatrą, czym nie dysponuje oddział internistyczny – dodaje.

Jak mówi dr Mariola Turek – Stępień, najprawdopodobniej powstanie także drugi ZOL, bo takie są potrzeby. - Obserwujemy zubożenie społeczeństwa w Elblągu. Zapotrzebowanie jest duże, aktualnie w kolejce na świadczenie usług w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym oczekuje około 80 osób. Przypadki pilne, które są w stanie apalicznym przyjmujemy bezpośrednio z oddziałów (OIOM, oddziały neurochirurgii, neurologii, interny) – mówi kierownik Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego.

Zamiast oddziału geriatrii – dłuższy pobyt na internie

Opieką osób starszych mają się także zajmować pracownicy oddziałów interny. - Na tych oddziałach w niektórych województwach, mają być wydzielone dodatkowe łóżka. W niektórych województwach już te łóżka są, u nas jeszcze nie zostały wydzielone. W naszym województwie nie ma żadnego oddziału opieki krótko i długoterminowej. W woj. pomorskim jest 15 łóżek w Szpitalu Uniwersyteckim i jest to opieka krótkoterminowa. Na Śląsku są 202 łóżka opieki krótkoterminowej i tam dodatkowo działa oddział geriatryczny – tłumaczy dr Mariola Turek – Stępień.

Te dane nie wyczerpują w żaden sposób potrzeb, jakie mamy jako społeczeństwo starzejące się. - Ale bierze się to także z tego, że specjalistów geriatrii jest bardzo mało. Na 100 tys. ludzi przypada w Polsce 0,2 geriatry. W Wlk. Bryt jest to 1,3, w Czechach 2,1, Słowacji 3,2 a najwyższy wskaźnik jest w Szwecji – 7,7 – mówi kierownik Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

W Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej osoby starsze, które we własnym zakresie nie są w stanie zabezpieczyć swoich życiowych potrzeb, korzystają z całego katalogu świadczeń określonych ustawą o pomocy społecznej. - W zależności od sytuacji i potrzeb przyznawana jest pomoc w formach pieniężnych, rzeczowych jak i w postaci usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania – mówi Mirosława Grochalska, dyrektor MOPS-u - Zakres usług opiekuńczych obejmuje głównie: zaspokojenie codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczno – sanitarną, pielęgnację, pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz inne czynności wynikające z bieżących potrzeb podopiecznego – dodaje.

Osoby starsze i niepełnosprawne mogą być objęte pomocą w formie specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych przez pielęgniarki neuropsychiatryczne, a także uczestniczyć w zajęciach w placówkach dziennego pobytu ( Dom Dziennego Pobytu przy ul. Królewieckiej 135 oraz Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z choroba Alzheimera przy ul. Podgórnej 1). - Osoby, wymagające całodobowej opieki we wszystkich czynnościach życia codziennego, a którym zapewnienie wymaganego zakresu pomocy w miejscu zamieszkania zarówno przez rodzinę lub gminę stało się niemożliwe, kierowane są do domów pomocy społecznej – tłumaczy dyrektor elbląskiego MOPS-u.

Jak mówi Mirosława Grochalska indywidualna odpłatność za usługi ustalana jest w oparciu o rozeznanie dokonane w trakcie wywiadu środowiskowego. - Uwzględniany jest zarówno posiadany dochód, jak i sytuacja rodzinna, ponoszone wydatki na leki i rehabilitację itp. Założeniem jest zapewnienie osobom potrzebującym wymaganej liczby godzin usług opiekuńczych za cenę, którą są oni w stanie zapłacić – mówi Mirosława Grochalska.

Do 31 października 2013r z usług opiekuńczych skorzystało 516 osób.

Dom Pomocy Społecznej "Niezapominajka"

Jak zapewnia dyrektor DPS "Niezapominajka", Marek Gulda, w DPS-ach w całej Polsce są miejsca, aby mogły przebywać tam osoby starsze. - Problem wywodzi się z finansów. Zmieniła się kwestia egzekucji finansów od rodziny. Dzisiaj tak to wygląda, że jest decyzja ze Szpitala o umieszczeniu osoby w ośrodku. Druga decyzja odnosi się do finansów. W moim DPS-ie koszt utrzymania wynosi 3,406 złotych, MOPS bierze z dochodów danej osoby 70 proc. i to idzie na opłatę. Ale wiadomo, jakie są problemy finansowe osób starszych, tych pieniędzy po prostu nie ma – mówi Marek Gulda. - Drugim źródłem opłaty jest rodzina, ale i oni nie zawsze są w stanie dopłacić. W momencie, kiedy jest decyzja o umieszczeniu osoby starszej w Domu Pomocy Społecznej różnicę dopłaca Gmina,w której osoba starsza miała meldunek i w ten sposób zbiera się kwota całej opłaty – dodaje.

Dom Pomocy Społecznej „Niezapominajka” przy ul. Toruńskiej 17 przeznaczony dla 135 osób starszych, przewlekle somatycznie chorych. Aktualnie w placówce przebywa 129 osób. Umieszczanie osób odbywa się na bieżąco.

Hospicjum Elbląskie

Hospicjum Elbląskie rocznie opieką obejmuje ponad 650 pacjentów, jest jedyną tego typu placówką w regionie. Opieka w naszym hospicjum jest dla pacjenta bezpłatna, ponieważ placówka ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. - Niestety, kontrakt ten nie pokrywa wszystkich kosztów działania hospicjum, z tego względu w 2006 roku założyliśmy Stowarzyszenie na rzecz Hospicjum Elbląskiego, którego głównym celem jest wspieranie realizacji misji hospicyjnej – mówi Anna Podhorodecka, Członek Zarządu Stowarzyszenia, Inspektor ds.promocji HE. - Stowarzyszenie jako organ prowadzący Hospicjum pozyskuje środki finansowe na te obszary opieki hospicyjnej, które nie są refundowane przez NFZ, organizuje wraz z Hospicjum cykliczne konferencje, akcje charytatywne, kampanie społeczne, szkolenia, przeprowadza badania kliniczne. Ponadto podejmuje działania informacyjno-promocyjne oraz organizuje wolontariat (m.in. cykliczne szkolenia) – dodaje.

Opiekę sprawuje zespół złożony z wyspecjalizowanych lekarzy i pielęgniarek, psychologów, fizjoterapetów, kapelana, pracownika socjalnego i wolontariuszy. - Wielodyscyplinarny zespół pracuje na oddziale oraz dojeżdża do pacjentów, udzielając potrzebnej opieki w ich domach. Zespół dojeżdża do osób zamieszkujących tereny w promieniu 80 km od Elblągu. Dzieci obejmowane są opieką domową oraz stacjonarną, na oddziale hospicyjnym – mówi Anna Podhorodecka.

Każdego z nas dotknie kiedyś starość. Jak mówi Mariola Turek – Stępień, trzeba zmienić myślenie społeczeństwa i skupić się na tym, na czym zależy osobom starszym. - One najlepiej się czują w swoim środowisku. Jeżeli się tą opiekę specjalistyczną, ambulatoryjną zapewni na odpowiednim poziomie można zwiększyć sprawność takiego człowieka. Zmniejszając jego niesamodzielność i pozostawiając go w miejscu zamieszkania będzie dla niego najlepszym lekarstwem - podsumowuje kierownik elbląskiego ZOL.

Szczegółowe informacje na temat zasad ubiegania się o poszczególne formy pomocy znajdują się na stronie internetowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej www.mops.elblag.pl .