Trzeba wiedzieć, kiedy zejść ze sceny

Rozmawiamy z byłym już szefem elbląskich policjantów – Wacławem Brudkiem, który wczoraj 15 lutego br. przeszedł na emeryturę. Swojemu następcy zostawiam bardzo dobrą załogę – mówi.

- Panie komendancie nie żal odchodzić ze służby?

- Grzegorz Markowski śpiewał kiedyś taką piosenkę, której motto zawiera się w słowach: „Trzeba wiedzieć, kiedy zejść ze sceny”. Komenda Miejska Policji w Elblągu na koniec 2006 roku uzyskała najlepsze wyniki w swojej historii. Wyniki na podstawie których jesteśmy rozliczani zarówno przez naszych przełożonych, jak i oceniani przez samorządy. Myślę, że te rezultaty bezpośrednio wpływają na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Wspomnę o tym, że mieliśmy najmniej w historii tej komendy przestępstw, mieliśmy największe wskaźniki ich wykrycia, znacznie wzrosło bezpieczeństwo w ruchu drogowym mierzone liczbą ofiar śmiertelnych i osób rannych. Ten poziom, który osiągnęliśmy był wynikiem bardzo ciężkiej pracy policjantów. Obserwując jednak to, co dzieje się dookoła policji, to co dzieje się wokół mojej osoby doszedłem do wniosków, że ten moment będzie najlepszy żeby odejść, nie tylko ze stanowiska komendanta ale również ze służby w policji. Przemyślałem sobie wszystko na spokojnie i uznałem, że już niewiele mogę osiągnąć, natomiast stracić bardzo dużo. Stąd taka, a nie inna moja decyzja.

- Powiedzmy, w skali od 1 do 6 jakby ocenił Pan swoją służbę na rzecz mieszkańców Elbląga i całego regionu?

- Tak się nie da ocenić, bowiem nasza komenda zajmuje się bardzo szerokim spektrum problemów. W wielu dziedzinach zanotowaliśmy istotne sukcesy, ale także drobne porażki, które dość głęboko utkwiły w mojej pamięci. O sukcesach już wspomniałem, mówiąc o bardzo wysokich wskaźnikach wykrycia przestępstw i niskim poziomie przestępczości. Dodam przy tym, iż od kiedy zostałem komendantem w Elblągu liczba przestępstw kryminalnych zmniejszyła się o ponad 20 proc.

- O sukcesach już wiemy. W takim razie porozmawiajmy o porażkach.

- Mówiąc o porażkach nie udało mi się do końca zburzyć muru jaki kilka niechętnych mi osób zbudowało pomiędzy mną a Panem Prezydentem Henrykiem Słoniną. Chociaż w ostatnim czasie nasze wzajemne stosunki znacząco się poprawiły, to jednak czuje ze kilka cegieł tego muru jeszcze pozostało. Druga moja porażka osobista to niemożliwość dogadania się z przewodniczącym związku zawodowego policjantów w komendzie mimo rozlicznych starań, wielokrotnych zapewnień i dobrych intencji. Do dzisiaj stosunki między nami są na przysłowiowym „ostrzu noża”.

- A co jest powodem tego?

- Problem polega na tym, że komendant jest odpowiedzialny za wyniki tej jednostki i ma do tego pewne instrumenty. Może wydawać polecenia, może wydawać rozkazy, natomiast Panu przewodniczącemu wydawało się, że może wydawać rozkazy i nie ponosić za to żadnej odpowiedzialności. Tutaj byliśmy w dużym sporze, bowiem nie godziłem się na jego ingerencje w funkcjonowanie komendy. Nie mowie o ochronie praw policjantów ale o niedopuszczalnej ingerencji w kierowaniu tą jednostką.

- Panie komendancie, mówi Pan o dobrych wynikach, ładnie przedstawionych na kartkach papieru. Tylko, jak to się ma do ogólnego odczucia mieszkańców, którzy w większości przyznają, że nie jest tak dobrze? Przykład pierwszy z brzegu, brak stałych patroli na elbląskich ulicach, zwłaszcza wieczorami.

- Ja wielokrotnie mówiłem, że przestępczości nie da się zlikwidować, a często bywa tak, że jedno, lub dwa przestępstwa popełnione o szczególnych wydźwięku mogą powodować znaczące obniżenie ogólnego poczucia bezpieczeństwa. Natomiast patrząc na te wyniki, które znajdują się w naszych statystykach musze powiedzieć, że ten wyniki jest znakomity. A odnosząc się do zarzutów, o braku patroli. Ja wiem, że jest mało patroli, za mało dzielnicowych, za mało policjantów dochodzeniowo-śledczych, tylko ja nie mam na to wpływu. Jako komendant otrzymuję określoną liczbę etatów i otrzymuje określony cel do zrealizowania. Tym celem jest obniżenie przestępczości i zwiększenie skuteczności. Statystyki pokazują, że ten cel osiągnąłem, natomiast moją sprawą jest, jak ja rozlokuje oddane mi do dyspozycji etaty, żeby ten cel osiągnąć. Między innymi mówię o tym dlatego, że ciągnie się za mną opinia człowieka, który rozłożył służbę dzielnicowych w Elblągu. To nie prawda!  Musimy mieć tę świadomość, że ja mam cel do zrealizowania, mam siły i środki, i ja mam je tak rozłożyć, żeby swój cel osiągnąć. Dokonane zmiany dzielnicowych były konieczne i, jak widać przyniosły spodziewany efekt. Oczywiście, chciałoby się, żeby dzielnicowych było czterdziestu, patrolowców dwustu a nie stu. Niestety mamy problemy z wakatami i dużo wskazuje na to, że te problemy jeszcze będą się ciągnęły przez kilka miesięcy. Zwyczajnie, nie ma chętnych do służby w policji.

- Chyba nie muszę pytać. Główny powód to finanse?

- W moim przekonaniu tak. Policjant, który na starcie zarabia tysiąc złotych, po kilku latach ma szansę na tysiąc pięćset to jest zły policjant. To jest funkcjonariusz, który myśli od kogo pożyczyć, któremu od czasu do czasu w głowie rodzi się myśl, żeby wziąć łapówkę. Nie chcemy tego, liczymy na to, że prędzej czy później ta służba zostanie zauważona i policjanci na podstawowych stanowiskach będą zarabiali na tyle, żeby chcieć pracować w Policji i być uczciwymi funkcjonariuszami.

- Jakie wskazówki przekaże Pan swojemu następcy, o ile ten zechcę zwrócić się do Pana o radę, opinie czy spostrzeżenia?

- Po pierwsze, chciałbym powiedzieć mojemu następcy, że zostawiam mu dobrą załogę. Z czystym sumieniem, mogę powiedzieć, że bardzo dobrą. Chodzi tylko oto, żeby spokojnie pozwolił im pracować, żeby nie sterował każdym ręcznie, bo to są ludzie samodzielni, odpowiedzialni i zasługujący na zaufanie. Trzeba również wybaczyć pewne błędy, bo nie może być tak, że policjant, za brak kropki w protokole przesłuchania ma wszczynane postępowanie dyscyplinarne, a z takimi sytuacjami mieliśmy do czynienia. Przychodziły polecania, po kontroli organów zewnętrznych, żeby ze względu na uchybienia formalne, które w świetle prawa jest naruszaniem dyscypliny służbowej wszczynać postępowania dyscyplinarne. Co do tej zasady nie godziłem się, w większości uniewinniając i broniąc policjantów. Choć moje wielkie niezadowolenie budziło polecenie, że w tak drobnej sytuacji, gdzie wystarczy zwrócić uwagę, czy po prostu wyjaśnić, muszę wszczynać postępowanie dyscyplinarne.

- Słuchając tego, można odnieść wrażenie, że nie jest, aż tak przyjemnie we wnętrz komendy, jakby się mogło wydawać.

- To jest normalna firma, to są ludzie, którzy maja swoje fobie, ułomności, ale także mają swoje zalety. My się nie różnimy niczym, od każdej innej instytucji. To są złości, to zawiści, to są ludzie niezadowoleni ale również szczęśliwi. Niczym tutaj się różnimy od innych, nawet pomimo małych zarobków. Jeszcze raz wspomnę o wakatach, które mamy i o braku chętnych podjęcia służby u nas. Nawet czytając na policyjnym forum wypowiedzi funkcjonariuszy wielu z nich otwarcie przyznaje, że zastanawiają się nad porzuceniem munduru i wyjazdem za granicę. Bo po prostu nie są wstanie normalne żyć. W kwietniu będzie kolejna fala odejść na emeryturę ze służby. Obawiam się, że bez stosunkowo szybkiego uzupełnienia tych miejsc może być trudno mojemu następcy utrzymać tak woski poziom, jaki przez dwa lata udało nam się osiągnąć. Na chwilę obecną wszyscy musimy być dobrej myśli, choć łatwo nie jest.

- Czy  wydarzenia na tzw. „górze”, częste i nie do końca zrozumiane zmiany na poszczególnych stanowiskach w ministerstwie i komendzie głównej policji jakoś znacząco przekładają się na codzienną pracę w takich jednostkach jak elbląska?

- My staramy się być daleko od polityki, aczkolwiek – nie ma co ukrywać – każdy z zainteresowaniem i niecierpliwością czeka na pewne rozstrzygnięcia personalne. Czy one będą miały jakiś wpływ na to, co się tutaj dzieje? Myślę, że znikomy. Pamiętajmy, policja jest firmą dynamiczną. To nie może być tak, że kilka lat temu ktoś postanowił, że w Elblągu ma być czterdziestu dzielnicowych i oni będą przez kilkadziesiąt lat. To się musi zmieniać, dlatego, że my musimy dostosowywać się do obiektywnie zmieniającej rzeczywistości. Może być tak, że nowe kierownictwo resortu i policji uzna, że ciężar naszych zainteresowań powinien zostać przeniesiony np. na działalność dochodzeniowo-śledczą, i wtedy będzie trzeba kosztem służby patrolowej zwiększyć liczbę etatów w służbie dochodzeniowo-śledczej. Równie dobrze, może być odwrotnie. Wiemy, że ostatnio rząd przyjął program „Bezpieczna Polska” i tam jest położony duży nacisk na działanie prewencyjne, więc może być tak, ze liczba etatów w służbie kryminalnej się zmniejszy lub zostanie przeniesiona do służby patrolowo-interwencyjnej. Równie dobrze może być tak, że w naszej firmie organizacyjnie nic się nie zmieni. Być może zmienią się priorytety, nie wymagające większych zmian organizacyjnych. Tego do końca nie wiadomo.

- Panie komendancie, emerytura i co dalej…?

- O tym nie chciałbym mówić. To nie jest tak, że lezę na wersalce z brzuchem do góry i patrzę w sufit. Autentycznie brakuje mi w tej chwili czasu na przygotowanie się do mojej nowej roli społecznej. A jaka to będzie? Na chwilę obecną jest za wcześnie, żeby mówić na ten temat.

Fot. Adam Wołosz

Rozmawiał: Bartek Bajor-Brasewicz