Dopalacze w Elblągu. Z czym to się je? (fotoreportaż)

"Nieprzeznaczone do spożycia dla ludzi" taka adnotacja widnieje na opakowaniach zawierających dopalacze. A jednak ludzie spożywają je, jako „narzędzie do poszukiwania duszy i badania świadomości”. W sobotę otwarty został pierwszy w Elblągu funshop, czyli sklep z dopalaczami, a już cieszy się on niemałą popularnością. W dniu otwarcia sklep odwiedziło około 300 klientów. Co na to eksperci i właściciele elbląskich dyskotek?

„Dopalacze są legalną alternatywną dla niebezpiecznych i pochodzących z niewiadomego źródła substancji narkotycznych.” - czytamy na stronie internetowej sklepu. ”Ponadto są produkowane w warunkach podobnych do produkcji leków, co oznacza, że ich skład jest zawsze taki sam, a dzięki temu są przewidywalne w działaniu i bezpieczne.”

- W naszych produktach nie ma substancji narkotycznych – zapewnia sprzedawca elbląskiego funshopu – Większość ze składników, które znajdują się w naszych produktach, można kupić w każdej aptece.

Zdaniem sprzedawców, w Polsce dopalacze są okazami kolekcjonerskimi i nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi, ze względu na odmienne przepisy prawa w Polsce i Wielkiej Brytanii. Również nie każdy może kupić dopalacze.
- Każdy klient przed zakupem dopalaczy, musi okazać dowód osobisty, bez względu na wiek - mówi sprzedawca elbląskiego funshopu. - Dowody sprawdzamy nawet pięćdziesięciolatkom. Nie jest to nakaz prawny. W naszej firmie jesteśmy przekonani, że mogą je kupować tylko osoby pełnoletnie, dlatego wprowadzamy nowe standardy dotyczące ich sprzedaży w Polsce.

Co na to pracownicy elbląskich lokali?
- Osobiście jestem przeciwny tego typu środkom – mówi przedstawiciel jednego z elbląskich lokali gastronomiczno-rozrywkowych. - Są to co prawda produkty kolekcjonerskie, ale jednak niebezpieczne. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć reakcji osoby najedzonej dopalaczem, gdyż jest ona nam nieznana. Inaczej to ma się w przypadku osoby po spożyciu alkoholu, a inaczej po spożyciu dopalacza. W naszym lokalu nie spotkaliśmy się jeszcze z tego typu środkami. Jednak z czysto biznesowego punktu widzenia osoba, która jest po dopalaczu, kupi u nas mniej alkoholu. Tym samym spadnie nam sprzedaż alkoholu.

Legalne, czyli bezpieczne?
Jak twierdzą sprzedawcy, wszystkie produkty zostały przebadane przez Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne na obecność takich zakazanych substancji jak: amfetamina, metaamfetamina, LSD, kokaina, heroina, MDMA, THC, morfina czy efedryna. W żadnym z badanych produktów, nie wykryto tych zabronionych związków. Czy to znaczy, że są bezpieczne?

Inaczej o dopalaczach mówią osoby, które na co dzień walczą z uzależnieniami od substancji narkotycznych.
- Dopalacze mają takie samo działanie i tak samo uzależniają jak np. amfetamina - tłumaczy Monika Malinowska z Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień Monar w Warszawie. - Różnią się tylko tym, że nie są wymienione w wykazie substancji nielegalnych, czyli załączniku do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Sejm po prostu nie ma czasu zając się tą sprawą.

Dopalacze zawierają BZP (benzylopiperazynę), czyli substancję psychoaktywną o działaniu podobnym do amfetaminy. Pobudza, wywołuje euforię, zwiększa koncentrację oraz ogólne uczucie przyjemności. Efekty uboczne to drgawki, uczucie zagubienia, psychoza, bezsenność (czasem trwająca nawet 3 doby), przyśpieszenie akcji serca, mdłości, wymioty i bóle głowy. Używanie dopalaczy według lekarzy może skończyć się nawet zapaścią.

W lipcu 2008 roku Komisja Europejska wypowiedziała wojnę "niebezpiecznym środkom psychoaktywnym takim jak BZP" i zwróciła się do państw członkowskich o wzmocnienie kontroli. W listopadzie o sprawie będzie się dyskutowało w Parlamencie Europejskim, który w lutym tego roku zdecydował: członkowie UE mają kontrolować negatywny wpływ BZP na zdrowie swoich mieszkańców i stosować sankcje karne zgodne z prawem narodowym. Zaczęła się szeroko zakrojona delegalizacja BZP. Do tej pory zrobiły to m.in. Belgia, Dania, Grecja, Szwecja, Malta.

W Polsce BZP trafiła na listę substancji zakazanych dopiero niedawno. Obecnie pracuje się nad wpisaniem na listę kolejnej substancji, tym razem pochodzenia roślinnego. Polska na europejskie wytyczne reaguje późno. Chociaż Unia już w marcu uznała, że BZP musi zostać zabroniona, to nasz rząd dopiero na początku października uzupełnił listę, a teraz jeszcze musi to przegłosować Sejm.

Jednak nawet wpisanie jej na czarną listę może nie wystarczyć. Dopalacze to substancje projektowane komputerowo. Można zakazać sprzedaży jednej, ale producenci szybko zmodyfikują jej cząstki i zaczną sprzedawać je pod nową nazwą.

Sprawą zajmuje się już Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Z ich inicjatywy, jeszcze w tym roku ma powstać strona poświęcona dopalaczom. Zawarte będą tam informacje o szkodliwym działaniu wraz z opiniami ekspertów.

Fot. Mateusz Milanowski