Badania wykazują wzrost, ale...

Trwa okres rozliczania się z podatku za rok ubiegły. Do końca kwietnia 2007 r. mamy możliwość przekazania 1% podatku dochodowego na rzecz organizacji pożytku publicznego. Najnowsze badania wskazują, że mechanizm ten jest coraz częściej wykorzystywany przez osoby fizyczne. Mimo, to jego skala nie jest wciąż zadowalająca.

Od 2004 roku, Polacy sami mogą decydować o tym, na co zostanie wydana część płaconego przez nich podatku dochodowego. Możliwość przekazywania przez osoby fizyczne 1% z tego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, wprowadziła Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

W listopadzie 2006 roku, niemal trzy lata po wejściu w życie rozwiązania umożliwiającego przekazanie 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, o takiej możliwości słyszał co drugi Polak – to o 20% więcej niż w 2004 roku, ale zaledwie 3,5% więcej niż w roku 2005. Dla porównania: na Słowacji (według badań z 2002 roku), półtora roku po wprowadzeniu tego mechanizmu, o możliwości przekazania 1% słyszało 70% obywateli tego kraju.

Wciąż blado na tle innych

Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów w 2006 roku, z możliwości przekazania 1% podatków skorzystało ponad 1,1 mln Polaków rozliczających się za rok 2005. Było to ok. 4,85% ogółu podatników. Oznacza to, że w ciągu ostatniego roku liczba osób korzystających z mechanizmu 1% wzrosła o ok. 60%. Jednak w porównaniu do innych państw, w których od dawna funkcjonują podobne rozwiązania, wypadamy wciąż bardzo słabo. Na Węgrzech, gdzie 1% można przekazywać już od 10 lat, z opcji tej skorzystała w 2005 roku 1/3 podatników, wspierając w ten sposób prawie 25 tysięcy organizacji.

Kwota, którą przekazali podatnicy organizacjom pożytku publicznego w roku 2006, czyli 62 mln złotych, jest o połowę większa, niż ta pochodząca z 1% w 2005 roku, i 6 razy większa niż w roku 2004, kiedy to 1% podatku można było przekazywać po raz pierwszy.

Dlaczego tak wielu Polaków nie przekazało 1% w 2005 roku?

Na to pytanie odpowiadali tylko ci respondenci, którzy zadeklarowali, że przed badaniem słyszeli o mechanizmie 1%. Wśród najczęściej wymienianych powodów znalazły się: „uważam, że zbyt dużo z tym formalności (19% - o 8% więcej niż w zeszłym roku), „nie mam żadnych dochodów, nie rozliczam się z fiskusem” (16%), „nie wiem, jak to zrobić” (14%), „osiągnęłem(am) zbyt niskie dochody, żeby ktoś miał z tego rzeczywisty pożytek” (13%), „nie interesuję się tym, nie czuję takiej potrzeby” (12%).

W tym roku 1% będzie mniejszy?

To, że połowa Polaków słyszała o mechanizmie 1% nie oznacza, że planują oni skorzystać z tej możliwości. W listopadzie 2006 roku tylko 18% Polaków zadeklarowało, że to zrobi (w tym 15,2% bezwarunkowo, a kolejne 2,8% pod pewnymi warunkami). To o 5% mniej niż rok temu, co wskazuje, że w bieżącym roku po raz pierwszy od czasu wprowadzenia mechanizmu 1% liczba korzystających z niego podatników może się zmniejszyć.

Aż 26% Polaków spełniających podstawowy warunek skorzystania z możliwości 1% (rozliczanie się z fiskusem wg skali podatkowej), deklaruje, że nie zamierza podzielić się swoim podatkiem. Dodatkowe 16% nie zrobi tego, ponieważ nie odprowadza podatku, zaś kolejne 1,7% - ponieważ odprowadza go w formie ryczałtowej. Grupa 39% respondentów zastanawia się nad skorzystaniem z opcji 1%.

Najczęściej dzielą się najbardziej wykształceni

Gotowość skorzystania z mechanizmu 1% rośnie wraz z wykształceniem. W grupie osób z wykształceniem podstawowym deklaruje ją tylko 10% respondentów, średnim ok. 18,5%, zaś wśród osób z wykształceniem wyższym 32,5%. Najrzadziej chęć przekazania 1% podatku deklarują osoby w wieku 35-45 lat, a także w wieku powyżej 55 lat (co jest o tyle zrozumiałe, że w przypadku emerytów i rencistów wymagałoby to samodzielnego wypełnienia PIT). 

Zasady przekazywania 1% podatku, informacje o mechanizmie, jego historię, a przede wszystkim bazę organizacji pożytku publicznego z numerami kont bankowych każdy podatnik znaleźć można na stronie www.pozytek.ngo.pl  

Dane pochodzą z badania przeprowadzonego w listopadzie 2006 r. na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor i Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu.