Szkolenie antykorupcyjne

Dzięki współpracy Naczelnika Urzędu Skarbowego i Komendanta Miejskiego Policji w Elblągu, pod koniec czerwca rozpoczął się cykl szkoleń dla pracowników Urzędu Skarbowego prowadzonych przez funkcjonariuszy z Zespołu do Walki z Przestępczością Korupcyjną. W szkoleniu bierze udział około 200 pracowników zarówno niższego szczebla, jak i grupy pracowników szczególnie narażone na zjawisko korupcji, czyli poborcy skarbowi, pracownicy orzecznictwa, kontrolerzy podatkowi jak i naczelnicy jednostki.

W trakcie szkolenia przedstawiane są najważniejsze obszary zagrożone korupcją w Polsce, między innymi administracja skarbowa, przede wszystkim, ze względu na szeroki zakres udzielania różnorodnych ulg podatkowych stosowanych przy znacznym zakresie dowolności. Omawiane są również zmiany w kodeksie karnym oraz kodeksie postępowania karnego, które rozszerzają grupę podmiotów podlegających ściganiu za przestępstwa korupcyjne o osoby zatrudnione w instytucjach dysponujących środkami publicznymi (nie tylko funkcjonariusze publiczni i członkowie organów samorządowych jak było do tej pory). Zmiany dotyczą również odpowiedzialności karnej za płatną protekcję i niekaralności osoby dającej łapówkę, jeżeli ta została przyjęta, a osoba o tym poinformuje organy ścigania zanim same się o tym dowiedzą. Nowe przepisy wprowadzają także możliwość stosowania instytucji świadka koronnego w przestępstwach korupcyjnych oraz umożliwiają odbieranie przestępcom majątków uzyskanych na drodze przestępstwa. Pojawiają się nowe pojęcia takie jak przestępstwo wyborcze oraz korupcja w sporcie.

Szkolenia mają nauczyć pracowników jak rozpoznać i postępować w przypadku próby przekupstwa. Nie wystarczy, aby urzędnik odmówił przyjęcia łapówki, lecz dążył do zabezpieczenia jak najobszerniejszych dowodów przestępstwa, co w efekcie da podstawę do wszczęcia postępowania karnego przeciwko sprawcy. Sama odmowa może wzbudzić przekonanie, że wręczający zrobił to nieumiejętnie i może spróbować zrobić to jeszcze raz. Biorąc to pod uwagę pracownik powinien:
- ustalić dane personalne osoby wręczającej – często jest to petent danej jednostki, który składa w niej wnioski, dokumenty itp., którego dane są w bazie danych Urzędu,
- dążyć do uzyskania świadka lub świadków mogących potwierdzić fakt przekupstwa – zazwyczaj dzieje się to „w cztery oczy”, ale nawet po wręczeniu łapówki trzeba poinformować o tym fakcie jak najszybciej zwierzchnika,
- nie przyjmować łapówki – chodzi tu o to, aby nie brać przedmiotu łapówki do ręki, nie chować go do szuflady tylko zabezpieczyć, np. kopertę umieścić w worku foliowym. Przedmiot ten będzie dowodem w sprawie, a jednocześnie jego wartość zasili Skarb Państwa, ponieważ na mocy przepisów KC łapówka ulega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa,
- nie zatrzymywać osoby wręczającej łapówkę – zrobi to Policja,
- bezwzględnie powiadomić przełożonego o zaistniałym fakcie,
- przełożony pracownika powinien niezwłocznie powiadomić organy ścigania.
Istotna jest też kwestia profilaktyki. Chodzi o to, aby pracownik w porę swoim zachowaniem nie dopuścił do uzewnętrznienia przestępczego zamiaru u petenta i tym samym zapobiegł przestępstwu. Funkcjonariusze z Zespołu do Walki z Przestępczością Korupcyjną proponują następujące zachowanie:
- gdy osoba zasugeruje możliwość przekupstwa należy pouczyć ją i ostrzec o odpowiedzialności karnej za przekupstwo,
- zwracanie uwagi powinno odbyć się w sposób stanowczy bez żadnych dwuznaczności, nie jest wskazane dopytywanie „za ile?”, „tak nisko Pan mnie ceni?”,
- pracownik nie powinien korzystać z „wyjątkowej uprzejmości petenta”, np. u którego przeprowadzana jest kontrola. Chodzi tu np. o niewinną kolację czy poczęstunek, który może być wstępem do konkretnej propozycji korupcyjnej.
Istotnym jest podkreślenie faktu, że niewykonanie przez urzędnika czynności w zakresie ścigania sprawcy przestępstwa przekupstwa, naraża go na odpowiedzialność karną, a także prowadzi do wyrobienia u „dającego” poczucie bezkarności, lekceważenia prawa i zasad współżycia społecznego, a w konsekwencji skłania do popełnienia poważniejszych przestępstw.