Barbórka - tylko górnicze święto?

Dzisiaj Barbórka - tradycyjnie zwaną "Świętem Górnika". Jednak dzień ten celebrowany jest również przez osoby wykonujące zawody związane z poszukiwaniem innych paliw kopalnych: pracowników kopalń rud miedzi, cynku i ołowiu, soli, a także załogi zakładów wydobywczych nafty i gazu, wód leczniczych i termalnych. Wraz z firmami eksploatującymi kopaliny pospolite - kruszywa, piasek i żwir, w Polsce jest ponad 7 tys. zakładów górniczych. Pracuje w nich ponad 210 tys. osób.

Kiedyś cała Polska uczestniczyła w świętowaniu. Wszystkie środowiska bez względu na rejon Polski „dobrowolnie” angażowały się w uroczystości barbórkowe. W szkołach i przedszkolach hucznie obchodzono święto górnicze. Dziś jest inaczej. Barbórka pozostaje świętem celebrowanym szczególnie na Górnym Śląsku, a w pozostałej części kraju pozostało tylko świętowanie imienin Barbary.

Jak obchodzono Dzień Św. Barbary?

Barbórka zawsze zaczyna sie tak samo - porannym przemarszem orkiestry górniczej i Mszą Św. Górnicy grają tu  m.in. swój hymn. Później odbywają się wesołe Biesiady Górnicze w Karczmach Piwnych.

Dawniej organizowano również „skok przez skórę”. Symbolizował on przyjęcie młodych adeptów sztuki górniczej do stanu górniczego. W kulminacyjnym momencie obrzędu każdy z kandydatów kolejno wymieniał swoje imię, nazwisko, miejsce urodzenia oraz narodowość i podnosząc dłoń ślubował, że chce „Wbrew trudom naprzód iść, I w głębi ziemi drogę kuć”. Zwyczajów górniczych jest znacznie więcej, ale nie będziemy ich tu wszystkich opisywać.

Święta Barbara - patronka górników

Na Górnym Śląsku jej obraz lub figura znajdują się nie tylko w każdym kościele, ale i w wielu domach, a także w kopalnianych cechowniach. Według legendy, oczekującej na śmierć Barbarze anioł przyniósł Komunię Świętą. Dlatego uważana jest za patronkę dobrej śmierci i na wizerunkach przedstawiana jest często z Hostią w dłoni. Przed szychtą, każdy górnik, schodząc setki metrów w głąb ziemi, skłania na chwilę głowę przed posągiem św. Barbary, powierzając swoje życie jej opiece...

Choć polskie górnictwo na tle innych krajów uchodzi za bezpieczne, co roku w kopalniach giną ludzie. W tym roku zginęło 26 górników, z czego 21 w kopalniach węgla kamiennego. Nadzór górniczy apeluje do pracowników kopalń o rozwagę, a do przedsiębiorców - o wprowadzanie nowoczesnych technologii, poprawiających bezpieczeństwo pracy w branży.

Czy warto odnowić to święto, przypomnieć dzieciom trudy i niebezpieczeństwa pracy górników, ich bogatą kulturę i piękne stroje świąteczne? Z czym nam dorosłym kojarzy się Barbórka, a co pozostanie w pamięci naszych dzieci? Być może warto ocalić od zapomnienia górnicze zwyczaje?

 

opr.
As