Święty Mikołaj urodził się około 280 roku w nadmorskim handlowym mieście Patara w Licji (Azja Mniejsza). Pochodził z rodziny pobożnej i bogatej. Był jedynym dzieckiem Teofana i Nonny. Już jako niemowlę doświadczył mocy i łaski Ducha Świętego. Samodzielnie stał w chrzcielnicy, pościł w środy i piątki, przyjmując mleko matki tylko po odmówieniu przez nią modlitw wieczornych. Unikał dziecięcych zabaw i swawoli, unikał też rozmów z kobietami. Lubił się modlić i czytał Pismo Święte. Brat matki Świętego Mikołaja był biskupem Patary. Jako młodzieńca odznaczającego się inteligencją i pobożnością wziął go wuj pod swoją opiekę. Pod jego kierunkiem zgłębiał Mikołaj w wiedzę ogólną i teologiczną. Widząc niezwykłe zalety swego krewniaka, wuj wyświęcił go po kilku latach na prezbitera. Młody kapłan zawsze był wśród wiernych, nie opuścił ich też w czasie strasznej zarazy około 300 roku. Zaraza zabrała jego rodziców. Porządkując sprawy spadkowe Mikołaj rozpoczął wspomaganie tych, którzy podczas owego nieszczęścia utracili swe domy i majątki. Wkrótce cały otrzymany spadek Święty rozdał ubogim. Tradycja mówi, że swe dary podrzucał w tajemnicy, nie chcąc być znany jako darczyńca, który to gest przetrwał do dziś w postaci prezentów pod choinką.
Święty Mikołaj zmarł po krótkotrwałej chorobie 6 grudnia między 341, a 352 rokiem. Kult Mikołaja rozpoczął się wraz z jego odejściem. Zachowała się opowieść o cudownych uzdrowieniach przy trumnie. Kult początkowo miał charakter lokalny. Był więc najpierw czczony Mikołaj przez licyjskich rybaków, małoazjatyckich żeglarzy, w końcu został patronem całej Grecji. Święty Mikołaj był i jest szczególnie czczony na Rusi. W 1087 roku, w obawie przed muzułmanami, relikwie Mikołaja przeniesiono z Mirry do włoskiej miejscowości Bari, gdzie spoczywają do dzisiaj w sarkofagu w Świątyni wybudowanej w XII wieku na cześć świętego.
