Zamek krzyżacki w Elblągu nadal jest zagadką. Naukowcy chcą ją rozwiązać, dziś rozpoczęli badania

Jak wyglądał zamek krzyżacki w Elblągu? Archeologowie i historycy nadal nie znają odpowiedzi na to pytanie. Pomóc w jej uzyskaniu mogą wyniki badań geofizycznych, które w czwartek (4 czerwca) rozpoczęły się na terenie elbląskiego muzeum.
 

Obok budynku Podzamcza, na terenie Muzeum Archologiczno-Historycznego w Elblągu, ruszyły badania geofizyczne. Obszar, na którym prawdopodobnie kiedyś znajdowała się baszta, zostanie zeskanowany. Użycie najnowocześniejszego radaru pozwoli zajrzeć aż 4 metry w głąb ziemi i ustalić, czy pozostały w niej fundamenty zamkowej budowli.

To magia współczesnej technologii, bez kopania jesteśmy w stanie zwizualizować struktury, które znajdują się wewnątrz ziemi. Liczymy na to, że w tym konkretnym miejscu znajdują się pozostałości wieży. Jeśli będziemy mieli szczęście, powinniśmy objąć ją pomiarami, zwizualizować i zobaczyć w zarysie. Zamysł jest taki, żeby zeskanować cały obszar wokół budynków muzeum i złapać te struktury, które się zachowały. To pozwoli stworzyć ich plan i model 3D tych. Na tej postawie będzie można wyrysować ciągi murów i "pociągnąć" je w górę. Wtedy możemy przekazać, jak wyglądało to, co w tej chwili jest pod ziemią. To jednak jest etap, który wymaga współpracy z archeologiem i architektem

- mówi prof. Fabian Welc, dyrektor Instytutu Archeologii UKSW w Warszawie, który prowadzi badania.

Profesor zaznacza, że samo skanowanie wyznaczonego terenu zajmie kilka godzin, jednak na wyniki badań poczekamy zdecydowanie dłużej. - Pomiar jest szybki i można powiedzieć bezbolesny. Natomiast obróbka danych zajmuje dużo czas. Jednak efektów, jakie osiągamy przy pomocy tej metody, nie da się porównać z niczym innym. To jedyna nieinwazyjna metoda, która pozwala budować obrazy 3D struktur wgłębnych - dodaje naukowiec.

Na wyniki badań warto jednak poczekać. Mogą one pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na pytanie, jak wyglądała budowla. Na to właśnie liczy dyrektor elbląskiego muzeum, choć będzie to długi i kosztowny proces.

Naszym celem jest określenie, jak wyglądał zarys tego zamku, szukamy śladów jego fundamentów. Dwadzieścia, czy trzydzieści lat temu musielibyśmy w tym celu wykonywać wykopy archeologiczne. W tej chwili tą metodą można szybko i precyzyjnie wykonać takie badania. Zaczęliśmy w miejscu, w którym kiedyś mogła znajdować się baszta. Liczymy na to, że te pierwsze profile, które tu wykonamy, dadzą nam podstawę do uzyskania funduszy na przeskanowanie całego tego terenu

- mówi Lech Trawicki, dyrektor Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu.

Elblążanie, choć dumni z tego, że kiedyś w ich mieście istniał zamek krzyżacki, nadal nie wiedzą, jak on wyglądał. To również zagadka dla historyków i archeologów.

Tak naprawdę jest to jeden z ważniejszych zamków państwa krzyżackiego, a niewiele o nim wiemy. Drobne odkrycia, które były tu dokonywane, szczególnie detalu ceglanego, sugerują nam, że ten zamek elbląski był wzorem, według którego budowano wszystkie późniejsze zamki państwa krzyżackiego, łącznie z zamkiem wysokim w Malborku. Nie wiemy jednak, jak wyglądał, a jeszcze kilkadziesiąt lat temu trwały dyskusje, gdzie on tak naprawdę się znajdował. Jest jeszcze szansa, aby przynajmniej w części go odkryć, zbadać jak wyglądał i na tej podstawie snuć dalsze wnioski

- przyznaje Mirosław Marcinkowski, archeolog z elbląskiego muzeum.

Badania, które dziś się rozpoczęły, mogą być początkiem dłuższego procesu, który pozwoli naukowcom więcej dowiedzieć się na temat elbląskiego zamku. - Kolejnym etapem powinno być zlokalizowanie wykopów archeologicznych i weryfikacja tych danych geofizycznych - dodaje prof. Welc.

Chcielibyśmy znaleźć szczątki zamku. Same obrysy niewiele nam dadzą poza określeniem jego wymiarów. Chcielibyśmy go odkopać. Wtedy będziemy mogli lepiej go poznać, zobaczyć jak wyglądał, jak powstawał. Badania archeologiczne pozwolą nam to również zbadać, jaki był wpływ budowy tego zamku elbląskiego na budowę pozostałych zamków krzyżackich. Myślę, że to będzie ważne, szczególnie dla osób, które zajmują architekturą i historią państwa krzyżackiego

- dodaje Mirosław Marcinkowski.

Zamek krzyżacki w Elblągu, mieścił się w południowo-zachodniej części miasta. W latach 1251–1309 był najważniejszym zamkiem krzyżackim w całych Prusach. Do 1309 roku pełnił funkcję siedziby mistrza krajowego pruskiego oraz krajowej kapituły generalnej zakonu krzyżackiego. W tym samym roku zyskał także pozycję jako siedziba wielkiego szpitalnika, pełniącego również rolę komtura. W 1454 roku twierdza przestała istnieć. Po wybuchu ogólnokrajowego powstania Związku Pruskiego, 6 lutego krzyżacki zamek został zaatakowany. Zajęto go po sześciu dniach i z rozkazu Rady Starego Miasta zburzono. Przez następne sto lat pozostał w stanie ruiny, zaś pewne jego fragmenty (mury obronne, baszty i kilka budynków) została w całości rozebranych dopiero w końcu XVIII wieku.(źródło: Wikipedia).