Nie ulega wątpliwości, że czas ciąży jest okresem szczególnym dla każdej kobiety. Niezależnie od tego, czy dziecko było bardziej lub mniej planowane, przyszła mama, gdy dowiaduje się o swoim stanie, intuicyjnie zaczyna bardziej dbać o siebie, tak by dziecko rozwijało się jak najlepiej.
Jednym z przejawów zdrowego trybu życia ciężarnej są regularne wizyty kontrolne u lekarza oraz wykonywane badania. Dziś przybliżymy Wam, jakie badania się wykonuje, kiedy i czemu jest to istotne.
Zanim wymienimy i opiszemy badania, należy podkreślić, że w Polsce każda kobieta ciężarna i w okresie połogu, tak samo jak wszystkie dzieci do 18 roku życia, objęte są ubezpieczeniem zdrowotnym. Niezależnie od tego, czy kobieta pracuje i czy była wcześniej ubezpieczona, gdy jest w ciąży przysługują jej wszystkie świadczenia za darmo.
Wizyty kontrolne u ginekologa-położnika powinny odbywać się nie rzadziej niż co 4 tygodnie, w tym pierwsza do 10 tygodnia ciąży. Na każdej z nich lekarz zbiera wywiad, bada pacjentkę (także ginekologicznie), jest mierzone ciśnienie tętnicze krwi, masa ciała. Już te proste badania mogą wskazać na czynniki ryzyka, które należy eliminować, np. podwyższone ciśnienie tętnicze, czy nadmierny przyrost masy ciała.
Przez te 9 miesięcy robionych jest bardzo dużo badań laboratoryjnych, praktycznie przed każdą wizytą pobiera się krew. Dokładna lista zalecanych badań wraz z momentem ciąży, w którym mają być wykonane, jest ustalona przez Ministra Zdrowia w rozporządzeniu w sprawie Standardu Organizacyjnego Opieki Okołoporodowej (Uwaga! Zmiana od 1 stycznia 2019r.).
Podstawowe z nich to morfologia krwi obwodowej i badanie ogólne moczu, wykonywane co miesiąc. Zakażenia układu moczowego, nawet bezobjawowe, mogą być niebezpieczne (np. powodować skurcze przedwczesne) i w ciąży należy je leczyć. Podobnie badanie morfologii może nam powiedzieć o niedokrwistości, czy zaburzeniach krzepnięcia krwi, którymi trzeba się zająć.
Istotne są także badania gospodarki węglowodanowej. Przy pierwszej wizycie każdej przyszłej mamie zleca się badanie poziomu glukozy na czczo, a u osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka – od razu test obciążenia glukozą (OGTT). Standardowo, gdy ciąża przebiega prawidłowo, OGTT wykonuje się pomiędzy 24-28 tygodniem ciąży, aby wykluczyć cukrzycę ciążową.
Ciąża jest okazją do wykonania badań przesiewowych w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową: kiły, wirusa HIV, wirusów zapalenia wątroby HBV i HCV. Okazuje się, że warto się w tym kierunku badać, bo gdy stwierdzi się chorobę, to nawet w ciąży można (i trzeba) ją leczyć, także po to, by zminimalizować ryzyko przeniesienia jej na dziecko.
Inne niebezpieczne choroby dla płodu to toksoplazmowa, cytomegalia i różyczka. W ich kierunku bada się krew na obecność przeciwciał, które potwierdzą lub wykluczą aktualne zakażenie.
Gdy myślimy o okresie ciąży, nie sposób nie wspomnieć o badaniach ultrasonograficznych. Wykonuje się je minimum 3-krotnie, w każdym trymestrze ciąży. Regulują to rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Pierwsze, tzw. genetyczne jest wykonywane w 11-14 tyg. Ocenia się w nim wstępnie anatomię płodu oraz markery abberacji chromosomowych (wad genetycznych), tj. przezierność karkową (NT), czynność serca płodu (FHR).
Kolejne badanie wykonywane w 18-22 tyg. ciąży jest nazywane połówkowym. Oceniamy tutaj szczegółowo anatomię płodu, szacunkową masę ciała oraz ilość płynu owodniowego. Najczęściej w trakcie tego badanie USG rodzicie poznają płeć dziecka. Ostatnie zalecane badanie wykonywane jest w 28-32. tyg. ciąży, ocenia się powtórnie szczegółową anatomię płodu oraz dobrostan płodu metodami dopplerowskimi, czyli badając przepływy w różnych naczyniach krwionośnych.
Wspomnimy teraz o dwóch badaniach, których wyniki powinna mieć przy sobie kobieta zgłaszając się do porodu. Jest to wynik grupy krwi matki oraz posiew w kierunku tzw. GBS. Znajomość grupy krwi pacjentki jest niezbędna, aby zadbać o profilaktykę konfliktu serologicznego, który może dotyczyć kobiet RhD (-) ujemnych. Tym paniom dodatkowo w ciąży sprawdza się obecność przeciwciał odpornościowych.
GBS to paciorkowiec grupy B (group B Streptoccocus). Część osób jest nosicielami tej bakterii, nie jest ona dla nich niebezpieczna i nie trzeba tego leczyć. Lecz jeśli przedostanie się w czasie porodu do dziecka, może powodować groźne dla niego zakażenie. Dlatego w Polsce każdej ciężarnej kobiecie pomiędzy 35 a 37 tyg. ciąży pobiera się wymaz z pochwy i okolic odbytu. Kobiety, które są nosicielkami w trakcie porodu otrzymają antybiotyk, który ma za zadanie chronić dziecko przechodzące przez kanał rodny.
W tym krótkim przeglądzie wymieniliśmy podstawowe badania, których nie powinno zabraknąć nawet w trakcie fizjologicznej, prawidłowo przebiegającej ciąży. Oczywiście temat nie jest wyczerpany. Niektóre z tych badań wykonuje się kilkakrotnie w czasie tych 9 miesięcy. Gdy wymaga tego sytuacja zdrowotna, trzeba poddać się także dodatkowym badaniom. Warto pamiętać o regularnych wizytach i badaniach, gdyż pozwoli to na szybkie wyłapanie ewentualnych nieprawidłowości. Wszystkim przyszłym mamom życzymy dużo zdrowia!
Paulina Kucyk
Źródło:9miesiecyincognito.pl
