Biblioteka Elbląska im. C. Norwida zaprasza w czwartek 25 października o godz. 17.00 na kolejne Spotkanie z Arcydziełem, tym razem poświęcone postaci Henryka Nitschmanna w kontekście XIX-wiecznej sztuki epistolarnej. Wstęp wolny.
Podczas spotkania Pani Ludmiła Czajkowska-Wagner wygłosi odczyt pt. „Sztuka listów pisania. Realizacja projektu konserwacji zbioru korespondencji Henryka Nitschmanna”. Spotkanie będzie również niebywałą okazją do tego, aby zapoznać się z częścią zbiorów zabytkowych Biblioteki Elbląskiej. Zaprezentowane zostaną wybrane rękopisy słynnego elblążanina.
Henryk Eduard Nitschmann (ur. 24 kwietnia 1826 w Elblągu, zm. 27 kwietnia 1905 w Elblągu) - niemiecki poeta, muzyk, miłośnik, znawca i tłumacz literatury polskiej. Henryk Nitschmann był synem radcy sądowego. W latach 1832-1843 uczęszczał do Gimnazjum Elbląskiego, zwanego das Atheneum Elbingense. Na rok przed ukończeniem szkoły, z polecenia rodziców, odbył trzyletnią praktykę w majątkach ziemskich pod Elblągiem. Od 1855 roku uczęszczał na Uniwersytet w Berlinie, jako wolny słuchacz, jednak studiów nie ukończył. W tym też czasie opanował język polski. Z racji swego zainteresowania polską kulturą i literaturą w roku 1854 został tłumaczem. Pierwszym przekładem Nitschmanna był wiersz Franciszka Morawskiego Łza, który ukazał się w elbląskiej prasie. Później wiersze tłumaczone przez Nitschmanna drukowała lipska gazeta Novellen Zeitung. Po swoim powrocie na tereny Prus Królewskich osiadł pod Działdowem, w majątku Pożary (Pasaren). Na miejscu zaczął rozwijać swój talent muzyczny, tworząc kompozycje na fortepian oraz doskonalił znajomość języków polskiego i serbskiego. W 1865 roku, Nitschmann powrócił do Elbląga. Zainteresował się również literaturą angielską i francuską. W 1868 wydał w Gdańsku antologię Album wierszy zagranicznych (Album ausländischer Dichtung), w którym zawarł tłumaczenia poezji polskiej, angielskiej, frnacuskiej i serbskiej.
Rok 1875, to nawiązanie przez tłumacza współpracy z wydawnictwem Brockhausa w Lipsku. Zaowocowało to wydawnictwem, w którym ukazały się przekłady aż kilkudziesięciu polskich poetów. Henryk Nitschmann stał się uznanym i sławnym tłumaczem oraz znawcą polskiej literatury. Mimo pracy translatora, H. Nitschmann wciąż zajmował się muzyką poważną. Komponował nowe utwory, stał się krytykiem muzycznym oraz organizatorem koncertów. W rok 1869 założył w rodzinnym Elblągu Towarzystwo Filharmoniczne (kierował nim do 1878. Działalność Nitschmanna sięgała o wiele dalej niż tylko tłumaczenie polskiej poezji. Jego fascynacja polską kulturą, obyczajami i tradycją, sprawiła, że zaczął ujmować się za Polakami, chociażby krytykując germanizację i akcje kolonizacyjne, co narażało go na niechęć administracji. W rocznicę 70. urodzin, działalność Nitschmanna na rzecz Polaków i polskości została doceniona przez prasę polską, która szeroko opisywała zasługi polonofila dla Polski. Zmarł 27 kwietnia 1905 roku, w wieku 79 lat. Do końca życia pozostał kawalerem, więc w testamencie (napisanym po polsku) zapisał większość swego majątku miastu Elbląg na cele charytatywne. W uznaniu zasług Henryka Nitschmanna w popularyzacji literatury i kultury polskiej rada miasta jego rodzinnego Elbląga nadała jego imię jednej z elbląskich ulic. W roku 1945 przemianowano ją na ulicę Bielańską, jednak w latach 60. XX w. powrócono do poprzedniej nazwy.
Henryk Nitschmann zgromadził księgozbiór liczący blisko 3000 pozycji, w tym wiele z zakresu literatury polskiej. Część jego spuścizny drukowanej i rękopiśmiennej (m. in. zbiór ballad, sonetów, poemat, korespondencja i muzykalia) znajduje się w Bibliotece Elbląskiej.
Aleksandra Buła, Biblioteka Elbląska im. Cypriana Norwida