Prawie 25 tysięcy stron lokalnej prasy dostępne dla każdego

Archiwalne roczniki prasy są niezwykle cennym źródłem do badań nad kulturą i życiem mieszkańców miasta i regionu.  Przypomnijmy, że od niedawna  mogą z nich  korzystać z nich nie tylko naukowcy, ale wszyscy, którzy są zainteresowani przeszłością Elbląga.

W 2009 roku Biblioteka Elbląska im. C. Norwida realizowała projekt „Rozbudowa Elektronicznego Systemu Informacji Biblioteki Elbląskiej. Utworzenie elektronicznego katalogu prasy regionalnej od 1800 roku do 1941 roku”.  Rok wcześniej rozpoczęty został proces przenoszenia zbiorów zabytkowych o dużej wartości historycznej, poznawczej, źródłowej i naukowej na nośniki cyfrowe.

- Stworzyliśmy elektroniczny katalog historii i kultury miasta Elbląga, cieszący się dużą popularnością, o czym świadczą odnotowane do tej pory ilości wejść użytkowników na elektroniczne strony Biblioteki. - mówi Arkadiusz Kowalczyk, rzecznik prasowy Biblioteki Elbląskiej. - Obecnie posiadamy 5656 publikacji, a od 1 czerwca 2008 roku odnotowaliśmy ponad 230 tys. czytelników.

Dostęp do zdigitalizowanych obiektów cyfrowych wraz z ich metadanymi oraz do zaawansowanych usług opartych na udostępnianych obiektach, min. takich jak wyszukiwanie rozproszone, jest możliwy dzięki systemowi dLibra. W oparciu o dLibrę Biblioteka oferuje swoim użytkownikom przeszukiwanie treści zgromadzonych zasobów, przeszukiwanie opisów bibliograficznych z wykorzystaniem słownika synonimów, grupowanie publikacji cyfrowych i nawigację w ich strukturze czy też precyzyjne i rozbudowane możliwości określania zasad dostępu do zasobów.

W minionym roku nastąpiła rozbudowa utworzonego katalogu historii i kultury miasta Elbląga o elektroniczny katalog prasy regionalnej, zawierający zasoby prasowe z lat 1800-1941. Te archiwalne roczniki prasy są niezwykle cennym źródłem do badań nad kulturą i życiem mieszkańców miasta i regionu.

Digitalizacji poddane zostały następujące tytuły prasy lokalnej:

1.Elbinger Neueste Nachrichten (1.121 numerów z lat 1912-15) – prawdopodobnie ukazywało się od Wiosny Ludów (1848 r.) do 1915 roku. Gazeta w pierwszym okresie nosiła nazwę Altpreussische Zeitung i była organem elbląskich demokratów. Gazeta liczyła 4 strony, a ukazywała się od poniedziałku do niedzieli, nakład osiągnął 11.000 egzemplarzy. Zamieszczała aktualne informacje ze świata i wiadomości lokalne oraz informacje z Malborka i Ostródy, gdzie posiadała swoje filie. Ważną stroną gazety były reklamy, zapowiedzi teatralne i koncertów muzycznych. Raz w tygodniu ukazywał się dodatek specjalny Tägliche Unterhaltungsbeilage, w którym zamieszczano zapowiedzi literackie i powieść w odcinkach. Lata I wojny światowej przyniosły poważne ograniczenia wolności prasy. Gazety i prasa niemiecka została wciągnięta w system wojennej propagandy. Zmniejszył się nakład i objętość gazety, a w 1915 roku gazeta zakończyła swój żywot.

2.Freie Presse (972 numery z lat 1925-30) – gazeta zaczęła ukazywać się od 1925 roku. Pismo kierowane było do zwolenników socjaldemokracji zamieszkałych w Elblągu i okolicznych powiatach. Początkowo ukazywało się raz w tygodniu, od 1927 roku zwiększając rangę pisma codziennie. Redakcja korzystała z artykułów z Königsberger Zeitung oraz berlińskiej gazety Konzentration. W lutym 1933 roku gazeta przestała się ukazywać, a redaktorzy zostali poddani represjom.

3.Elbinger Zeitung und Elbinger Anzeigen (476 numerów z lat 1885-95) – najważniejsze czasopismo elbląskie. Ukazywało się od grudnia 1824 roku jako Elbinger Anzeigen początkowo dwa razy w tygodniu. Nakład początkowy wynosił 800-1.200 egzemplarzy, by przed I wojną światową osiągnąć 24.000 egz. Od 1 grudnia 1834 roku czasopismo ukazywało się pod nowym tytułem Elbinger Zeitung, a w podtytule widniała dawna nazwa Elbinger Anzeigen. Obok dzienników wydawanych w Gdańsku Elbinger Zeitung była jedyną gazetą o ponadlokalnym znaczeniu w prowincji Prusy Zachodnie. Gazeta była organem elbląskich konserwatystów. Zawierała informacje ze świata kultury, nauki i rozrywki. Układ pisma był typowy dla ówczesnych gazet niemieckich. Na pierwszej stronie czytelnik znajdował artykuł redakcyjny oraz wiadomości polityczne. Na informacje lokalne redakcja przeznaczała trzecią i czwartą stronę i tylko w wyjątkowych sytuacjach tematyka elbląska trafiała na pierwszą stronę. Dwie ostanie strony gazety zawierały reklamy firm i instytucji działających w mieście oraz ważne informacje lokalne. W gazecie drukowano systematycznie powieść w odcinkach, zamieszczano aktualne notowania giełdy berlińskiej, pisano o wydarzeniach kulturalnych w mieście. Można było również znaleźć sprawozdania sądowe, wiadomości sportowe, a od drugiej połowy lat dwudziestych XX wieku programy radiowe. W latach 1885-1895 gazeta ukazywała się od wtorku do niedzieli i liczyła 6-8 stron. W niedzielę ukazywał się dodatek specjalny Sonntags-Beilage i gazeta liczyła 12 stron. Gazeta miała pozycję monopolistyczną na kształtowanie opinii publicznej w mieście jak i w powiecie elbląskim.

Łącznie do elektronicznego katalogu dLibra zostało przeniesionych 24.390 stron lokalnej prasy. Zdigitalizowane materiały zostały opatrzone komentarzami (artykułami) opracowanymi przez naukowców, co ma istotne znaczenie, ze względu na fakt, że posiadana kolekcja jest niemieckojęzyczna. W ten sposób przeniesiona w rzeczywistość cyfrową kolekcja czasopism będzie ogólnodostępna i stanie się źródłem wiedzy nie tylko dla naukowców.

Dzięki cyfryzacji tych zbiorów ułatwiony jest dostęp do informacji regionalnych z lat 1800-1941, jak również – z uwagi na właściwości papieru i jego nieuniknionej degradacji – te cenne dokumenty stanowiące integralną część dziedzictwa kulturowego oraz dokument życia społecznego tamtych czasów.

W roku 2010 planuje się digitalizację następujących tytułów prasy lokalnej:

1. Westpreussische Zeitnug: Elbinger Tageblatt (1934-1935, 1937-1941)
2. Elbinger Tageblatt (1884, 1925, 1928-1929, 1931)
3. Altpreussische Zeitung (1873, 1879, 1888-1904)
4. Elbinger Volksstimme (1919)
5. Elbinger Post (1874-1881)
6. Der Wahlkampf (1932-1933)
7. Zions-Pilger (1894-1896)
8. Jahres Bericht der Kleinkinder (1862-1879)
9. Polizei-Sport (1934)
10. Preussische Monatsschrift (1788-1790)
11. Bericht überden Gang des Handels... (1905)
12. Elbinger Jahrbuch (1932, 1936)
13. Haushaltsplän der Stadt Elbing (1844, 1851-1869, 1905, 1907, 1909-1917, 1919-1922, 1924-1929, 1931-1932, 1934-1938)