Biblioteka najwyższej jakości

W Elblągu mamy w tej chwili najnowocześniejszą bibliotekę w Polsce - śmiało oznajmił w zeszły piątek Jacek Nowiński, dyrektor Biblioteki Elbląskiej. I rzeczywiście, po zwiedzeniu wyremontowanych, w pełni skomputeryzowanych czytelni, sal i pracowni, trudno się ze słowami dyrektora nie zgodzić. 

W piątek 8 grudnia obyło się oficjalne podsumowanie wielopłaszczyznowego i wieloetapowego projektu inwestycyjnego pod nazwą: "Rewitalizacja Centrum Kulturalnego Starego Miasta; rozbudowa i modernizacja Biblioteki Elbląskiej". Zaproszeni na konferencję dziennikarze mieli okazję obejrzeć odnowione biblioteczne pomieszczenia, zakupiony nowoczesny sprzęt, a także zapoznać się ze zmianami jakie nastąpiły w tej instytucji w przeciągu ostatnich 4 lat. A zmieniło się bardzo wiele, od kadry zaczynając, poprzez nowe pomieszczenia i sprzęt, na poszerzeniu działalności o nowe inicjatywy i przedsięwzięcia kończąc.

Biblioteka nie do poznania

Jakość usług świadczonych przez Bibliotekę Elbląską na przestrzeni ostatnich kilku lat zmieniła się diametralnie. Bez ogródek można stwierdzić, że to nie jest już ta sama biblioteka co choćby w 2002 r. Zakres prac, które wykonano przez cztery lata jest zdumiewający.

Rozpoczęli w 2003 r.

Zacznijmy jednak od początku. Modernizację Biblioteki Elbląskiej rozpoczęto w 2003 r. Już na samym początku zaadaptowano kilka pomieszczeń m.in. pod księgozbiór zabytkowy i wyznaczono szatnie. Wymieniono oświetlenia, wykonano podłogi i wymalowano pomieszczenia Pracowni Badań Regionalnych, hol główny i korytarz oraz pomieszczenia recepcji Biblioteki Obcojęzycznej. W kamienicy nr 6 i 7 dokonano konserwacji okien, drzwi zewnętrznych i elementów drewnianych. Prace objęły nie tylko budynek główny Biblioteki, ale także jej wszystkie filie w Elblągu. Jedną z nich, przy ul. Wiejskiej, przeniesiono do nowo zaadaptowanych pomieszczeń w przedszkolu przy ul. Szarych Szeregów 32. Rozpoczęto również prace remontowe Filii przy ul. Słonecznej 29.

Przenosiny filii

W roku 2004 swoją siedzibę zmieniła kolejna filia, tym razem ta z ul. Grunwaldzkiej. Przeniesiono ją do, znajdującego się przy tej samej ulicy, lokalu po byłym punkcie rewiru dzielnicowych. W tym też roku wyremontowano Dział Zbiorów Naukowych, w którym mieści się wypożyczalnia, czytelnia czasopism oraz informatorium.

Osuszyli mury i naprawili dach

Przed rokiem udało się wymienić okna i odnowić pomieszczenia Filii przy ul. Hetmańskiej 16. W kamienicy nr 4 częściowo osuszono mury piwnic i także częściowo naprawiono dachy kamienic nr 3 i 4. Pełną parą ruszyła modernizacja budynku głównego. W 2005 roku remontowi i przebudowie uległy piwnice, klatka schodowa, pomieszczenia Działu Badań Regionalnych i Zbiorów Zabytkowych, holu głównego, sali wystawowo-konferencyjnej, zaadaptowano także pomieszczenia na strychu.

Biblioteka bez barier

W tym roku wyremontowano Filię przy ul. Brzeskiej 5. Prace remontowych rozpoczęły się z kolei w Filii przy ul. Ogólnej 59. Jednocześnie w budynku głównym zakończono prace inwestycyjne. Budynek Biblioteki przy ul. Świętego Ducha został w pełni przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zamontowano w nim m.in. specjalne windy.

Nowe propozycje dla elblążan

Przy okazji remontu, stare, zawilgocone i częściowo zagrzybione pomieszczenia uległy adaptacji. Powstały w nich m.in. Sala Audiowizualna, Galeria Fotografii, Sala Klubowa oraz Pracownia Naukowa. Mieszcząca się vis a vis budynku głównego biblioteki kamienica, zajmowana dawniej przez firmę Polcotex, a obecnie także przez Bibliotekę Pedagogiczną, została na górnych piętrach zaadaptowana na Magazyny Zbiorów Zabytkowych.

Magazyn z prawdziwego zdarzenia

Jako że elbląska kolekcja zbiorów zabytkowych jest jedną z największych tego rodzaju wśród wszystkich bibliotek publicznych w Polsce, wymaga ona pomieszczeń spełniających najwyższe standardy bezpieczeństwa. Dlatego też dla zapewnienia optymalnych warunków przechowywania zbiorów, magazyny posiadają system alarmowy i klimatyzację. Do przechowywania drogocennego księgozbioru służą zaś przesuwane regały o układzie półek idealnie dopasowanym do formatu książek.

Magazyny Zbiorów Zabytkowych wyposażono w najnowocześniejszy sprzęt do pracy nad starodrukami. Zakupiono komorę fumigacyjną, służącą do oczyszczenia chemicznego zbiorów, polegającego na zwalczaniu mikroorganizmów pasożytujących na dokumentach oraz profesjonalny skaner do starodruków emitujący zimne światło neutralne dla digitalizowanych dokumentów. Warto dodać, że aktualnie dobiegają końca prace legislacyjne związane z nadaniem elbląskim zbiorom zabytkowym statusu Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

Idą z duchem czasu

Czasy gdy, chodząc między ogromnymi regałami, samemu trzeba było wyszukiwać interesującą nas pozycję, powoli odchodzą już do lamusa. Teraz, większość czynności w Bibliotece Elbląskiej można załatwić elektronicznie, np. za pomocą specjalnych katalogów i internetu. Cała Biblioteka została skomputeryzowana. Dane mówią same za siebie. Jeszcze kilka lat temu w placówce znajdowało się zaledwie 3 komputery - aktualnie jest ich 110. Podobnie jest ze specjalistycznym oprogramowaniem. W 2003 roku Biblioteka nie posiadała żadnego takiego programu - teraz jest już ich 106.

Połączeni "elektroniczną pajęczyną"

- Dysponujemy 110 komputerami, w tym kilkudziesięcioma urządzeniami najwyższej klasy LCD PC. Poza tym stanowiska wyposażone są w drukarki, skanery, kamery internetowe, czytniki kodów kreskowych, UPS-y oraz całodobowy kiosk internetowy - mówi Jacek Nowiński. - Pozyskane w 2006 roku projektem "Elektroniczna pajęczyna" środki pozabudżetowe, umożliwiły połączenie w sieć komputerową wszystkich filii na terenie miasta. Zastosowana technologia pozwala na stworzenie od 5 do 8 stanowisk komputerowych na każdej z filii - informuje dyrektor Biblioteki Elbląskiej. W Bibliotece Głównej zakończył się proces katalogowania elektronicznego posiadanych zbiorów w systemie bibliotecznym SOWA. Trwają jeszcze prace nad uzupełnieniem katalogu centralnego o zbiory wszystkich filii.

Biblioteka przyszłości

Oczkiem w głowie dyrektora Nowińskiego jest, mieszcząca się w piwnicach, Biblioteka Wirtualna. Została ona wyposażona w 25 komputerów nowej generacji LCD PC. Wszystkie komputery pozwalają na korzystanie z multimediów i internetu. Zainstalowane oprogramowanie ułatwia naukę języków obcych, tworzenie animacji multimedialnych i poszerzanie wiadomości z różnych dziedzin nauki. Biblioteka dodatkowo wyposażona jest w kamery internetowe, drukarki i skanery z możliwością skanowania slajdów. Korzystanie z jej zasobów w przyszłości, tak jak i ze wszystkich dostępnych w Bibliotece Elbląskiej książek, ma być bezpłatne. W tej chwili za godzinę korzystania z najnowszych technologii trzeba zapłacić 2 zł. Biblioteka Wirtualna ma na swoim koncie już pierwsze osiągnięcia. To właśnie w jej pracowni powstawał, przedstawiający jedną z lokalnych legend, pierwszy elbląski film animowany, który już w najbliższym czasie ujrzy światło dzienne i zostanie przedstawiony szerszej publiczności. Planowane są już kolejne tego typu produkcje.

Tu nauczysz się języków

Równie ważną częścią Biblioteki Elbląskiej jest Biblioteka Obcojęzyczna. Posiada ona w swoich zbiorach ponad 2000 pozycji książkowych z zakresu literatury pięknej i popularnonaukowej, głównie w języku angielskim, francuskim i niemieckim.

Dostępny na miejscu księgozbiór podręczny stanowią słowniki i encyklopedie obcojęzyczne, w tym 32-tomowa encyklopedia Britannica, pomoce dydaktyczne do nauki języków obcych oraz podręczniki. Ponadto dostępne są na miejscu czasopisma poświęcone nauce języka angielskiego: "The World Of English" i "Anglorama".

Do czytelni

W Bibliotece znajdują się również trzy czytelnie: Czasopism, Ogólna i Pracownia Badań Regionalnych im. Stanisława Gierszewskiego. Pierwsza z wymienionych gromadzi i udostępnia na miejscu ponad 230 tytułów czasopism bieżących.

Czytelnia Ogólna posiada ok. 6.000 woluminów z różnych dziedzin wiedzy: słowniki, leksykony, encyklopedie (razem ok. 300 woluminów), albumy malarskie, atlasy geograficzne Polski i świata, herbarze i inne cenne wydawnictwa naukowe. Czytelnia udostępnia na miejscu książki wydane przed rokiem 1945, czasopisma z lat poprzednich oraz książki sprowadzane z innych bibliotek w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych.

W Pracowni Badań Regionalnych im. Stanisława Gierszewskiego znajduje się blisko 4.000 pozycji, z czego 80 proc. stanowią książki niemieckojęzyczne. Większość z nich pochodzi ze zbiorów dawnej Stadtbibliothek (Biblioteki Miejskiej). Najcenniejszymi wydawnictwami w zbiorach Pracowni są: księgi adresowe, zbiory o charakterze źródłowym (plany, zarządzenia, sprawozdania, programy gimnazjalne), statuty władz miasta, monografie Elbląga Carstenna, Toeppena, Kerstana oraz roczniki czasopism regionalnych.

Coraz więcej nowości

Przy okazji warto nadmienić jak prezentują się liczby, dotyczące zakupu książek w latach 2002 - 2006. Cztery lata temu Biblioteka kupiła 2.355 nowych woluminów, o wartości blisko 63 tys. złotych. W tym roku, do dnia 5 grudnia placówce udało się zakupić 7.701 woluminów o wartości ponad 165 tys. zł. Aktualnie prenumerowanych jest też 296 czasopism o łącznej wartości około 38 tys. zł.

Na "Papierowym szlaku"

Kolejną nową propozycją Biblioteki Elbląskiej jest powstała w 2005 r. Pracownia Papieru Artystycznego "Papierowy szlak". Dysponuje ona czerpalnią papieru, pracownią grafiki i zdobienia papieru oraz skryptorium. Pracownia wyposażona została w specjalistyczny sprzęt: pulper do przygotowywania masy papierowej, prasę graficzną, zszywacz, gilotynę, bigówkę, a także urządzenie do "grzbietowania" książek. Ponadto powstały nowe stanowiska do zdobienia papieru farbami wodnymi i tuszem oraz do druku wypukłego: linorytu i drzeworytu. W szerokiej ofercie pracowni znajdują się m.in. warsztaty wprowadzające dzieci i młodzież w świat książki, zapoznające z nowymi, ciekawymi technikami artystycznymi.

Biblioteka z wydawnictwem

Częścią Biblioteki jest także Wydawnictwo Wilk Stepowy. Promocja pierwszej wydanej przez nową oficynę książki "Legendy znad Bałtyku" odbyła się 21 września zeszłego roku -. Obecnie Wydawnictwo ma na koncie 7 publikacji.

Mini centrum kultury 

Biblioteka Elbląska już dawno przestała być tylko placówką, w której można znaleźć potrzebną książkę. Dzisiejsza Biblioteka pretenduje do miana małego centrum kultury. Świadczy o tym  wiele przygotowywanych przez nią projektów i nowych przedsięwzięć. Od 2003 roku, dzięki pozyskanym m.in. z Unii Europejskiej, Euroregionu Bałtyk, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego środkom Biblioteka zrealizowała kilkanaście projektów służących upowszechnianiu i promocji czytelnictwa, m.in.: Wakacje - Z ekonomią na ty: "Ekonomiczny kalejdoskop", Transfer wiedzy: "PISZĘ-CZYTAM-SŁUCHAM", "Elektroniczna pajęczyna", "Papierowy szlak", "Mecenat - Interwencje". Projekty te obejmowały organizację wystaw, szkoleń, warsztatów, prelekcji, wykładów, konkursów literackich i plastycznych. - Dzięki pozyskanym środkom pozabudżetowym zorganizowaliśmy również dwie konferencje naukowe, wspólny projekt ze szwedzkim partnerem z Ronneby OKO W OKO - mówi J. Nowiński.

Przyciągają tysiące widzów

Jednak najbardziej znanymi przedsięwzięciami elbląskiej Biblioteki, realizowanymi dzięki współpracy z tygodnikiem "Polityka", są popularne imprezy kulturalne: Salony i Ogrody Polityki. Trzeba przyznać, że już na stałe wpisały się one do kalendarza najciekawszych imprez kulturalnych miasta. Przez ostatnie trzy lata zorganizowano blisko dwadzieścia salonów i trzy edycje Festiwalu Letnie Ogrody Polityki. Na Salonach Polityki w Elblągu gościło wiele znanych osobistości m.in. laureaci literackiej nagrody Nike: Jerzy Pilch i Wojciech Kuczok, minister kultury Waldemar Dąbrowski, wiceministrowie Jarosław Sellin i Maciej Klimczak, Gerard Spöerl z niemieckiego tygodnika "Der Spiegel" oraz Michał Wiśniewski, Andrzej Mleczko i Daniel Passent. Na Ogrodowych koncertach na podzamczu Muzeum wystąpiły takie polskie gwiazdy jak: Anna Maria Jopek, Lech Janerka, Hey, Myslovitz, VooVoo, Tymon Tymański, T. Love i Andrzej Smolik.

Najlepszy dźwięk i światła

Aby móc zorganizować takie imprezy jak te powyżej, Biblioteka zaopatrzyła się w najwyższej jakości sprzęt nagłośnieniowy i oświetleniowy. Lista dostępnych technologii audiowizualnych robi spore wrażenie. Biblioteka dysponuje podwieszanym systemem nagłośnieniowym line array, stołem mikserskim, monitorami odsłuchowymi, procesorami dynamiki i procesorami efektowymi firm będących niekwestionowanymi liderami branży audio. Na system oświetleniowy składa się 50 reflektorów profilowych i oświetlacze architektury. Systemem steruje najwyższej klasy konsola. Sprzęt uzupełniają: 50. calowy monitor plazmowy, 50. calowy telewizor plazmowy, kamery cyfrowe, profesjonalne projektory o sile światła 4500 ANSI Lumenów, ekrany na własnych ramach z tylną i przednią projekcją, cyfrowy system tłumaczeń symultanicznych oraz podesty sceniczne z regulowaną wysokością.

Dowiozą książkę do domu

Czym w przyszłości zaskoczy nas jeszcze Biblioteka? Jej dyrektor przyznaje, że ma w głowie jeszcze sporo "megalomańskich" pomysłów. Zdradził m.in. że chciałby odpowiednio zagospodarować dziedziniec Biblioteki, na którym mogłyby odbywać się imprezy w plenerze. Inne ciekawe plany to np. powstanie Elbląskiej Biblioteki Internetowej i Szkoły Publikacji Wizualnej. - Chcemy też wprowadzić usługę dowozu książek na telefon, bezpośrednio do domu czytelnika - planuje J. Nowiński.

Pieniądze od ministra i z Unii

Środki finansowe na realizację inwestycji pod nazwą "Rewitalizacja Centrum Kulturalnego Starego Miasta; rozbudowa i modernizacja Biblioteki Elbląskiej" placówka pozyskała m.in. z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz promesy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. - Biblioteka nie wyglądałaby tak, jak wygląda dziś, gdyby nie wielkie zaangażowanie wszystkich moich pracowników, którym chcę przy okazji serdecznie podziękować - wyznał dyrektor Nowiński. 

Fot. Archiwum Biblioteki Elbląskiej

Rafał Kadłubowski