W poprzednim artykule poświęconym krótkiemu przypomnieniu działalności Elbląskiego Towarzystwa Kulturalnego, datą kończą podsumowanie był 1981 rok. Kontynuację resumè zacznę zatem od miejsca, w którym zostało ono przerwane.
Nadal prowadzono regularnie konkursy literackie, w których bezapelacyjnie zwyciężał Stanisław Filipowicz. W związku z działalnością Klubu Literackiego przy ETK, zajmowano się również wydawnictwem. I tak, drukiem ukazały się pozycje: Zielone wspominając lata – wspomnienia pionierów ziemi elbląskiej; Mój świat – zawierały się tu najlepsze utwory, jakie nadesłano na konkurs literacki rozpisany dla szkól; Spectakulum – utwory satyryczne R. Tomczyka;
Sposobem na rozwijanie elbląskiego środowiska literackiego było organizowanie licznych spotkań z poetami m. in.: Teresą Ferenc, Zbigniewem Jankowskim, Kazimierzem Nowosielskim. Swoje odczyty elblążanom przedstawił Klub Międzynarodowej Prasy i Książki. Na początku lat ’80 ETK próbowało organizować koncerty muzyki poważnej. Dzięki usiłowaniom członków instytucji dla mieszkańców miasta wystąpił Silvano Frontalini wraz z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Bałtyckiej. Uczniowie PSM II stopnia w Elblągu również zagrali koncert dla elblążan pt.: Vivat pan Moniuszko.
Cykliczne już „Salony Wiosenne” w 1982 roku uzupełniono o liczne odczyty dotyczące sztuki i plastyki. W tym samym roku odbyły się również prelekcje skierowane głownie do nauczycieli polonistów, pn.: Udział tradycji historyczno – literackiej, etos rewolucji, etos pracy etc. w kształtowaniu postaw współczesnej młodzieży polskiej oraz postulaty interpretacyjno – wychowawcze wynikające z funkcjonowania tej tradycji.; a także Które z tradycji historycznych i literackich uważam za najbliższe mnie i mojemu pokoleniu. Członkowie Rady ETK nie podejmowali szerszych działań i brak aktywniejszej działalności w latach 1978 – 1982.
Dopiero projekty związane z obchodami 750 – lecia Elbląga ożywiły działaczy. Pojawiło się wiele ciekawych pomysłów i inicjatyw, które wiązały się z tym ważnym wydarzeniem. ETK było głównym inicjatorem wręczania odznaczenia zasłużonym dla miasta elblążanom oraz utworzenia spisu najznamienitszych obywateli Elbląga. Wznowiono monografię prof. dr S. Gierszewskiego pt. Elbląg – przeszłość i teraźniejszość, którą autor uaktualnił. Ogłoszono konkurs na pamiątki, dzienniki i wspomnienia związane z życiem społeczno – politycznym regionu po 1945 roku. Zlecono również zaprojektowanie znaku graficznego obchodów oraz rozpoczęto prace nad informatorem Ulice Elbląga, którym zajął się Grzegorz Baranowski.
W roku 1983 ETK zorganizowało Ogólnopolski Przegląd Zespołów Muzyki Rozrywkowej oraz recital fortepianowy Barbary Halskiej, której towarzyszyła Polska Orkiestra Kameralna prowadzona przez dyrygenta Jerzego Maksymiuka. Pracownia Sztuk Plastycznych zajęła się zaprojektowaniem plakatu sygnującego 750 – lecie miasta. Współpraca z Muzeum Narodowym w Warszawie zaowocowała cyklem odczytów z historii sztuki, które wygłosili: mgr Ewa Muszyńska, mgr Wiesław Zalewski, mgr Krystyna Przybytka. W następnym roku rozpisano i rozstrzygnięto konkurs pn.: Przedsięwzięcia kulturalne, którego zwycięzcą okazał się Zarząd Polskiego Związku Filatelistów koło w Elblągu. W ramach przygotowań do obchodów 750 – lecia Elbląga ogłoszono kwiz historyczny dla szkół podstawowych, zawodowych i ponadpodstawowych: Elbląg – przeszłość – teraźniejszość – przyszłość.
Odbywały się również spotkania, z ówczesnym dyrektorem Teatru Dramatycznego w Elblągu, Stanisławem Tymem. Członkowie ETK zajęli się także przygotowaniem Słownika działaczy kulturalnych Elbląga oraz archiwum fotograficznym i filmowym dotyczącym miasta. Działacze komitetu organizacyjnego uroczystości związanych z 750 – leciem miasta wywodzili się również z KC PZPR, zobowiązali się oni do nagłośnienia obchodów w telewizji i prasie ogólnopolskiej.
Rok 1985 przyniósł kolejne inicjatywy mające związek ze zbliżającym się świętem Elbląga, stąd konkurs kompozytorski, którego celem było stworzenie utworu poświęconego miastu. Głównym laureatem został Ryszard Kwiatkowski z Bydgoszczy, autor koncertu smyczkowego nr 3 Pieśń Bursztynowa. Tą i pozostałe wyróżnione kompozycje mieszkańcy Elbląga mogli usłyszeć w trakcie uroczystego koncertu w 1987 roku, czyli w czasie obchodów 750 – lecia. Współpraca ETK z Klubem MPiK w latach 1985 - 1988 przyniosła około jedenastu wystaw indywidualnych m. in.: Krystyny Szostak, Zbigniewa Opalewskiego, Zbigniewa Tomanka oraz powstanie katalogu z biogramami, fotografią artysty i kilkoma reprodukcjami. Rok 1987 przyniósł także plener – konkurs pn.: Plastyczna dokumentacja Elbląga.
Jesień 1987, którego finałem była wystawa najlepszych prac w Muzeum Elbląskim. W tymże roku wydano również tekę graficzną: Krajobraz Żuław, która była wynikiem współpracy z Wydziałem Kultury i Sztuki UW oraz ME. Ponadto drukiem ukazała się książka prof. M. Biskupa pt.: Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga. Można było zauważyć też ożywienie lokalnych środowisk literackich, co pokazała ilość utworów ukazujących się w prasie i w formie książkowej. ETK zorganizowało w tym czasie około dwudziestu spotkań warsztatowych dla członków Klubu Literackiego oraz cykl wykładów poświęconych historii miasta, które poprowadził mgr J. Charytoniuk oraz mgr J.J. Kolendo.
Zapraszano także elblążan na spotkania z ciekawymi i wybitnymi osobistościami m. in.: red. „Polityki” Adamem Krzemińskim, ppłk Janem Świeczyńskim, red. Wacławem Sadkowskim, red. Michałem Misiorem. ETK prowadziło również Kronikę Elbląga, która niestety w połowie 1987 r. została bez kontynuatora, na czym zaważyły względy finansowe. 1987 to data ważna dla ETK nie tylko ze względu na obchody 750 – lecia Elbląga, ale i dwudziesty jubileusz Towarzystwa. W związku z powyższym miasto nagrodziło działalność członków organizacji odznaczając medalem za zasługi w rozwoju miasta oraz dyplomem Ministra Kultury i Sztuki. „Wiadomości Elbląskie” wydały zaś specjalną wkładkę poświęconą ETK.
Jubileusz stał się też okazją do spotkań byłych i obecnych członków organizacji. W 1988 roku udało się zakupić działkę budowlaną na Starym Mieście przy ul. Wodnej, gdzie dziś znajduje się siedziba ETK. Niestety w tym samym roku zaczęły się kłopoty z działalnością placówki. Instytucja organizowała coraz mniej imprez. Przez cały okres działalności nie przestawała jednak wydawać na bieżąco cyklu: Biblioteczka Elbląska. W roku 1989 rozpoczęto przygotowania do wydawnictwa o badaniach historycznych dotyczących Elbląga – Historia Elbląga. Organizowano jeszcze spotkania z ludźmi kultury np.: A. K. Waśkiewiczem czy Cz. Meisnerem. Odbyły się także recitale Michała Wodrowskiego, Piotra Szumiejki oraz uroczyste spotkania jubileuszowe związane z obchodami 40 – lecia stałej sceny teatralnej w Elblągu.
