Kiedy stroimy choinkę, sprzątamy dom, wieszamy jemiołę – często robimy to bez zastanowienia – dlaczego? A przecież ta cała tradycja ma głębokie podłoże w dawnych czasach i w wierzeniach naszych przodków. Warto więc dowiedzieć się o tym trochę więcej.
Święta Bożego Narodzenia obchodzimy od IV wieku, kiedy to zrodziła się tradycja świętowania i obdarowywania się prezentami. Co oznaczają poszczególne elementy wystroju i zwyczaje świąteczne? Poniżej przedstawiamy świąteczny słowniczek.
Wieńce i girlandy - to współczesna wersja starej, pogańskiej tradycji, zgodnie z którą na drzwiach i ścianach domów oraz zabudowań gospodarskich umieszczano gałęzie drzew iglastych. Zwano je "czartopłochami". Miały służyć ochronie przed złymi mocami.
Jemioła wieszana nad wigilijnym stołem, nad źródłem ognia i nad drzwiami frontowymi - należało ją umieścić przed pojawieniem się pierwszej gwiazdki. Miała chronić m.in. przed pożarem i uderzeniem pioruna.
Choinka (niemiecka tradycja, w Polsce od końca XIX wieku) - symbolizuje Chrystusa i wiarę chrześcijańską.
Kolorowe lampki i bombki - chroniły dom od uroków, odwracały od domowników ludzką nieżyczliwość.
Jabłka - zdrowie i uroda.
Piernik z miodem - zamożność i dostatek.
Ozdoby z opłatka - miłość, zgoda i rodzinna harmonia.
Łańcuchy choinkowe - wzmocnienie rodzinnych więzi.
Ozdoby ze słomki, wydmuszek i ziarna - miały zapewnić dobre plony.
Wigilijny stół - obowiązkowo parzysta liczba gości. Nie wolno było zjadać potraw do końca (bo w ciągu roku mogłoby ich zabraknąć). Symboliczne znaczenie mają też potrawy wigilijne; karp pomaga uzyskać długowieczność, mak symbolizuje płodność i dostatek, a miód zapewnia przychylność sił nadprzyrodzonych i osłodę życia.
Dzwonki - dobre nowiny, szczęśliwe wydarzenia.
Dzielenie się opłatkiem - tradycja XIX-wieczna, która służy zapewnieniu, że w domu nie zabraknie chleba. Symbolizuje zgodę, jedność, wybaczenie, puszczenie w niepamięć urazów.
Siano pod obrusem - zwyczaj starszy niż chrześcijaństwo. W czasach pogańskich siano było ofiara dla boga Ziemiennika, zapewniało dostatek. Służyło także wróżbom. Żeby sprawdzić, co nas czeka w przyszłym roku, trzeba wyciągnąć źdźbło. Zielone wróżyło zdrowie, z kłosami - dostatek, a suche - złe samopoczucie.
Gwiazda na czubku - symbolizuje Gwiazdę Betlejemską, ma wskazywać drogę zbłąkanym wędrowcom.
Orzechy w złotku - dobrobyt i wzmocnienie sił witalnych,
Aniołki - opieka nad domem, zwiastowanie radosnych nowin.
MAG