"Z takim okrucieństwem Polacy spotkali się po raz pierwszy". Za nami 75. rocznica napaści Rosji Sowieckiej na Polskę

Dziś, 17 września, podczas obchodów Dnia Sybiraka, pod Krzyżem Katyńskim zebrali się elblążanie, by uczcić pamięć poległych. - Tego dnia, 75 lat temu, 17 września 1939 r. w nocy, ponad 600 tys. armia sowiecka wdarła się w granicę Rzeczypospolitej - mówił Czesław Żukowski, prezes Związków Sybiraków w Elblągu.

O tym, co działo się w tamtym czasie, Czesław Żukowski opowiadał ze ściśniętym gardłem. - O godz. 3.00 nad ranem polski ambasador został wezwany do sowieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, żeby dowiedzieć się, że państwo polskie nie istnieje, a rząd uciekł. W rzeczywistości rząd Rzeczpospolitej urzędował wtedy jeszcze na jej terytorium - opowiadał. - Polska stała się ofiarą dwóch agresorów. Nasza armia stawiała opór sowieckiemu agresorowi. Żołnierze bronili swojej ojczyzny bohatersko za co spotkał ich najwyższy wyrok - kara śmierci. Wyrok wydany decyzją Stalina dnia 5 marca 1940 r. Mord Katyński był odwetem za rok 1920 r.

Wśród zebranych pod Krzyżem Katyńskich znaleźli się uczniowie, którzy dziś mogli przeżyć nietypową lekcję historii. - Zbrodnia Katyńska pochłonęła 22 tys. żołnierzy polskich. Rodziny żołnierzy, pracownicy administracji państwowej, ludność cywilna wschodnich kresów Rzeczypospolitej zostały, po 17 września, w czterech wywózkach, deportowane na Syberię i do Kazachstanu. Tragedia zsyłek Polaków na Sybir trwała od ponad 200 lat, lecz w takim rozmiarze i z takim okrucieństwem Polacy spotkali się po raz pierwszy - zaznaczał Czesław Żukowski. - My Sybiracy wiemy, że było nas wielu i wszyscy doznaliśmy głodu, upokorzeń, chorób, katorżniczej pracy i innych bolesnych represji. Polacy byli wszędzie tam, gdzie były najtrudniejsze warunki życia. Zesłańcy ginęli z głodu, wyczerpania, nieludzkich warunków życia.

Mimo upływu czasu, jak podkreślał Czesław Żukowski, nie można zapominać o tragicznych wydarzeniach. - Ziemia syberyjska kryje w sobie wiele tysięcy mogił, po których nie ma już śladu. Czas zatarł ślady tamtych tragedii, jakich doznali Polacy na zesłaniu. Sowieckie deportacje Polaków są bardzo ważnym i tragicznym doświadczeniem, którego nie wolno zapomnieć, nie wolno zafałszować, dlatego też dziś spotykamy się tutaj pod Krzyżem Katyńskim, który jest symbolem wiary, męczeństwa i zwycięstwa - mówił Czesław Żukowski. - Naszym obowiązkiem jest głosić młodemu pokoleniu i nie tylko, a może przede wszystkim tym, którzy decydują o losach naszego kraju, przesłanie: przebaczenie, zgoda i pojednanie. Tylko wtedy możliwa jest współpraca sąsiedzka w dziedzinie społecznej, politycznej i gospodarczej, ale pojednania, zgody i przebaczenia muszą chcieć obie strony. Wtedy to wszystko ma sens.

O tym, jak ważna jest pamięć o poległych zaznaczył w swoim przemówieniu Marszałek naszego województwa. - Tym, którzy przeżyli, otuchy i nadziei dodawała gorąca wiara i słowa patrona Sybiraków, św. Rafała Kalinowskiego "Chwała, Nadzieja, Pokój". Dziś ważne i konieczne są apele poległych, salwy honorowe, wieńce i znicze, ale ważniejsze jest zachowanie pamięci o tych tragicznych przeżyciach dla przyszłych pokoleń, które nie będą już miały kontaktu z tymi, którzy sami Sybiru doświadczyli - zaznaczył marszałek woj. warmińsko-mazurskiego, Jacek Protas.

Marszałek powołał się również na słowa sybiraka, Mariana Jonkajtysa. - Wiedza o tragicznych losach Polaków w Związku Sowieckim powinna być elementem pamięci historycznej rodaków. Ważne jest, żeby młodzi ludzie zrozumieli dzieje ojczyzny, losów ojców i dziadów, by słowa sybiraka Mariana Jonkajtysa:

"Daj Boże by znali Syberię
Polaków przyszłe pokolenia
tylko z opowieści,
a nie z doświadczenia."
By te słowa były dla nich przestrogą - zaznaczył Marszałek.

Podczas uroczystości Związek Sybiraków w Elblągu wręczył Prezydentowi Elbląga, Jerzemu Wilkowi, medal Pro Patria. - Mam zaszczyt udekorować Pana na wniosek zarządu oddziału Związku Sybiraków w Elblągu. Zarząd główny przyznał panu, za życzliwość, za spontaniczność i za przyjacielskie traktowanie naszego związku, złotą odznaką zasłużony dla Związku Sybiraków - mówił  Czesław Żukowski.

Prezydent Elbląga nie krył zdumienia. - Jestem i zaskoczony i zaszczycony tym odznaczeniem. I dumny, że je otrzymałem - mówił Jerzy Wilk. - Na pewno członkowie mojej rodziny się ucieszą, bo kilku z nich zginęło na Syberii. Jestem dumny i dziękuję bardzo za to odznaczenie.