Galeria El, to znaczy coś świętego i wzniosłego

13 lipca 1961 roku Gerhard Kwiatkowski, plastyk zatrudniony w Zakładach Mechanicznych "Zamech", zwrócił się do władz miejskich o przekazanie mu ruin podominikańskiego kościoła na pracownię plastyczną. Tak rozpoczęła się długa historia Centrum Sztuki Galeria El w Elblągu. Wczoraj, 27 lipca odbyły się uroczyste obchody jubileuszu 50-lecia jej działalności.

- 50 lat to taki moment, który przeżywa się raz w życiu – mówił na otwarciu jubileuszowej gali dyrektor Galerii El, Jarosław Denisiuk. – My ten moment przeżywamy teraz wspólnie z wami, w tym miejscu tak naznaczonym przez pasję i trud wielu ludzi. Niech ten wieczór będzie wypełniony nie tylko refleksją na temat tych 50-ciu lat, ale również radością – dodał.

Duch opiekuńczy twórców

Galeria El jubileusz 50-lecia działalności świętowała w obecności przedstawicieli władz miasta, artystów i osób, które od wielu lat są związane z tym miejscem. - Trudno sobie wyobrazić dziś nasze miasto bez Galerii El – mówił prezydent Elbląga, Grzegorz Nowaczyk. - Miejsca magicznego, przyciągającego kolejne pokolenia mieszkańców i turystów, miejsca, które jest inspiracją dla artystów wielu dziedzin sztuki . Gdyby nie zapał, konsekwencja, upór i zaangażowanie wielu zapaleńców, z Gerhardem Kwiatkowskim na czele, to dzisiaj nie byłoby tej instytucji kultury – kontynuował prezydent miasta. - Za to zaangażowanie wielkie słowa uznania, podziękowania i gratulacje. Z okazji jubileuszu 50-lecia życzę dalszych sukcesów w poszukiwaniu twórczej inspiracji. Życzę także, aby Galeria El, która zasłynęła w świecie przez Biennale Form przestrzennych, była nadal w formie – zakończył Grzegorz Nowaczyk.

-  Galeria El jest przestrzenią wypełnioną genius loci, duchem opiekuńczym twórców – zauważył z kolei Jerzy Wcisła, przewodniczący Rady Miejskiej. - Szczęście Elbląga i szczęście tej galerii polega na tym, że w tą przestrzeń magiczną wpisali się ludzie. Dopiero to sprzężenie osób i miejsca zaowocowało niezwykłością dokonań w Galerii El – mówił Jerzy Wcisła. – Życzę, aby genius loci tego miejsca nie opuściło. Jeżeli będą tu obecne takie wybitne jednostki, jak Jarosław Denisiuk to ta galeria będzie budowała swoją przyszłość i będzie podnosiła poziom kultury w Elblągu  – dodał.

Papieski epizod w życiu galerii 

Jubileusz działalności był okazją do wielu wspomnień związanych z Galerią El. O początkach tego miejsca mówił założyciel, Gerhard Kwiatkowski. – Działalnością Galerii El zainteresował się nawet kardynał Wojtyła, który odwiedził nas incognito – opowiadał honorowy obywatel Elbląga. – Później, jak został papieżem, poprosił mnie do Rzymu i przed kardynałami musiałem opowiadać jak się udało uratować ten kościół – wspominał Gerhard Kwiatkowski. Założyciel Galerii El nawiązał również do trudnego momentu w jej historii, kiedy po jego wyjeździe z Elbląga w 1974, załamała się działalność placówki. - Mówili często, że ja uciekłem z Polski, ale to nieprawda. Jechałem do chorego syna na Zachód i w drodze powrotnej miałem ciężki wypadek, przez rok leżałem w szpitalu – tłumaczył. - Wciąż do Elbląga powracam, tu mam prawdziwych przyjaciół - zaznaczył.

Podczas uroczystej gali uhonorowano osoby, które w ciągu wielu lat działaności Galerii El, zasłużyły się dla tego miejsca. - Galeria El to nie tylko niezwykły budynek, w którym się znajdujemy - mówiła Beata Branicka. - Nie powstałby on, gdyby nie grupa ludzi, zapaleńców, których upór i tytaniczna praca doprowadziły Galerię El do tego, czym jest teraz: jedną z najpiękniejszych, najbardziej charakterystycznych galerii sztuki w Polsce. Są wśród tych ludzi osoby szczególne, którym chcielibyśmy dzisiaj podziękować.

Okolicznościowymi statuetkami uhonorowano między innymi założyciela Galerii El, Gerharda Kwiatkowskiego, współzałożyciela i twórcę nazwy Galeria El - Janusza Hankowskiego, Ryszarda Tomczyka, honorowego obywatela Elbląga i jednego z dyrektorów Galerii El oraz  Jerzego Wojewskiego, twórcę EL-Klubu Jazzu Tradycyjnego, który mieścił się w piwnicy galeryjnej. Statuetki odebrali również obecni na gali uczestnicy I Biennale Form Przestrzennych, między innymi Artur Brunsz, Zbigniew Gostomski i Juliusz Woźniak.

El, to znaczy święta

Uczestnicy jubileuszowej gali mięli okazję obejrzeć premierowy pokaz filmu, opowiadającego 50-letnią historię powstania i funkcjonowania Galerii El. Nie zabrakło w nim wspomnień kolejnych Biennale Elbląskich, Notatnika Robotnika Sztuki, czy Zjazdu Marzycieli, który miał miejsce w Elblągu. Z filmu można się również dowiedzieć, że nazwa Galerii El często mylnie kojarzona jest z nazwą naszego miasta. - Nie pamiętam, co wtedy czytałem, może jakiś tekst o sztuce arabskiej – wspomina Janusz Hankowski, pomysłodawca nazwy. -  I znalazłem tam hasło „el”. „El" to jest coś świętego, bardzo wzniosłego – opowiada Hankowski. -  Doszedłem do wniosku, że Galeria El to jest właśnie ta nazwa. To była nasza Galeria El.

Obchody uświetnił koncert kwartetu smyczkowego Elbląskiej Orkiestry Kameralnej wraz z Cezarym Duchnowskim. Na zakończenie gali na dziedzińcu Galerii El zasadzono pamiątkowy dąb.